Opowiadania Borowskiego — streszczenie i przykłady

Opowiadania Tadeusza Borowskiego zawarte w osobistym cyklu autora pod tytułem Pożegnanie z Marią z 1947 roku należą do najbardziej wstrząsających świadectw literatury koncentracyjnej i wojennej. 

Autor, sam będący więźniem obozów Auschwitz i Dachau, opisuje w nich brutalną rzeczywistość życia w obozie koncentracyjnym, ale także trudności adaptacji do życia po wojnie. 

Sam Tadeusz Borowski po opuszczeniu obozu prawdopodobnie popełnił samobójstwo.

Jego proza, charakteryzująca się oszczędnym stylem i bezpośredniością, uchodzi do dziś za jedno z najważniejszych dzieł polskiej literatury obozowej XX wieku.

Dzisiaj w tym artykule wspólnie omówimy sobie trzy wybrane opowiadania Borowskiego:

• U nas w Auschwitzu
• Pożegnanie z Marią
• Proszę państwa do gazu

Wybrałem je dlatego, ponieważ pokazują najważniesze wątki, które pozwolą Ci zrozumieć cały cykl poezji autora.

Do zbioru opowiadań należą także między innymi:

• Śmierć powstańca
• Bitwa pod Grunwaldem
• Dzień na Harmenzach

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Opowiadania Borowskiego — kilka słów o autorze

• Tadeusz Borowski żył w latach 1922-1951.
• Narodził się w Żytomierzu (teren ZSRR). 
• W roku 1932 zamieszkał w Polsce, a od 1934 w Warszawie.
• W okupowanej Polsce studiował polonistykę, wydał także swój pierwszy tomik poezji. 
• Trafił do niemieckich obozów koncentracyjnych, opuścił je w 1946 roku, a zmarł w 1951 roku.
• Opowiadania Borowskiego stanowią najbardziej kluczowy element twórczości autora.
• Chociaż narrator posiada wiele cech autobiograficznych autora, to nie można 1:1 utożsamiać go z samym Borowskim.
• Tytułowa Maria to rzeczywista postać (Maria Borowska-Bayer) – żona autora od 1946 roku.

Opowiadania Borowskiego — geneza

Borowski, jak wspomniałem chwilę wcześniej, został w 1943 roku aresztowany i wywieziony do Auschwitz w Oświęcimiu. 

Początkowo pracował w komandach zewnętrznych na Budach i Harmenzach.

Ostatecznie trafił do Dachau, a gdy obóz został wyzwolony w 1945 roku przez Amerykanów, przebywał w Monachium w dawnych koszarach SS.

Opowiadania Borowskiego zostały wydane w 1947 roku jako tom Pożegnanie z Marią.

Opowiadania Borowskiego zazwyczaj toczą się wokół jednego wątku, są krótkie, fabuła nie jest zbyt rozbudowana.

Opowiadania Borowskiego — czas i miejsce akcji

• Pożegnanie z Marią — czasy II Wojny Światowej, Warszawa, sklepik, ulica, składzik budowlany.
• U nas w Auschwitzu — obóz koncentracyjny w Auschwitz, II Wojna Światowa
• Proszę państwa do gazu — obóz koncentracyjny w Auschwitz, II Wojna Światowa

Opowiadania Borowskiego — bohaterowie

Opowiadania Borowskiego — Tadeusz

Główny bohater i jednocześnie narrator opowiadań.

Poznajemy Tadeusza jako pracownika w składzie budowlanym, który potajemnie studiuje na UW i praktykuje pisanie poezji.

Mieszka i spotyka się z Marią, swoją ukochaną, którą schwytano podczas jeden z łapanek.

Tadeusz trafia do obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie doznaje trudów życia, które opisuje w listach do Marii, która przebywała w sąsiednim obozie koncentracyjnym dla kobiet.

Narrator nazywa się milionowcem, ponieważ jego numer wytatuowany na przedramieniu przekraczał liczbę milion. To pokazuje skalę niemieckiego okrucieństwa.

W opowiadaniu Proszę państwa do gazu dowiadujemy się o zatrudnieniu Tadeusza w komandzie Kanada.

Pomagał Niemcom w rozładunku pociągów z więźniami, była to jedyna szansa na zdobycie dodatkowego posiłku i ubrania.

Z czasem Tadeusz zaczyna akceptować brutalną rzeczywistość obozową.

Chce za wszelką cenę przeżyć. Staje się obojętny na innych, uczy się cwaniactwa, pogardy dla innych więźniów.

Dzięki temu zdobywa pożywienie i utrzymuje stałą korespondencję z ukochaną.   

W pewnym momencie dostrzegamy, że Tadeusz zachwyca się nad funkcjonowaniem obozu, jego organizacją — został zlagrowany.

Opowiadania Borowskiego — Maria

Maria to ukochana wyżej wspomnianego Tadeusza. Zanim zaczęła się wojna, mieszkała razem z mężczyzną.

Trudniła się jako dostawca bimbru. Była przy tym kobietą niezwykle uzdolnioną, inteligentną i wiele czytała.

Podczas jednej z łapanek zostaje aresztowana i wywieziona do obozu koncentracyjnego, gdzie została zagazowana.

Dowiadujemy się, że Tadeusz po kryjomu prowadził przez jakiś czas korespondencję z ukochaną.

Opowiadania Borowskiego — pozostali bohaterowie

• U nas w Auschwitzu — Staszek, Witek, Kurt, Adolf oraz inni więźniowie.
• Pożegnanie z Marią — Tomasz, Apoloniusz, Olek, Jan.
• Proszę państwa do gazu — Henri (towarzysz Tadeusza)

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Opowiadania Borowskiego — U nas w Auschwitzu

U nas w Auschwitzu to opowiadanie, które z bezprecedensową szczerością ukazuje codzienne życie więźniów obozu koncentracyjnego Auschwitz. 

Borowski, stosując oszczędny język i bezpośredniość, nie oszczędza czytelnika opisami brutalności, jakiej doświadczały ofiary Holocaustu. 

Historia ta, pełna gorzkich refleksji na temat ludzkiej natury i warunków obozowych, pokazuje, jak systematyczne okrucieństwo i przemoc wpływały na psychikę więźniów, często zmuszając ich do niemoralnych wyborów w walce o przetrwanie. 

Borowski przedstawia również złożoność relacji między więźniami, w tym aspekty współpracy, konkurencji, a nawet zdrady, podkreślając trudność zachowania ludzkich wartości w ekstremalnych warunkach.

U nas w Auschwitzu — streszczenie szczegółowe

To opowiadanie ma formę listów do Marii, każdy z 9 rozdziałów to jeden list pisany przez Tadeusza do ukochanej, która przebywała w sąsiadującym obozie do Auschwitz — w Brzezince.

U nas w Auschwitzu — rozdział 1

Tadeusz został wybrany spośród więźniów. Mógł przejść kurs sanitarny. Obiecuje Marii, że dzięki temu, będzie mógł ją uleczyć.

Na kursie Tadeusz poznaje chorego więźnia, któremu obiecuje ogarnąć osobną kremację w wypadku śmierci.

Jednak chory prominent przeżył, a po opuszczeniu szpitala, wysłał Tadeuszowi kostkę margaryny.

U nas w Auschwitzu — rozdział 2

Tadeusz opisuje widok z okna w mieszkaniu sanitariuszy, skąd widać samochody i wolność.

Tutaj narrator wyraża także swoją tęsknotę za ukochaną.

U nas w Auschwitzu — rozdział 3

Poznajemy Adolfa, kierownika kursów sanitarnych.

Dowiadujemy się także o realiach obozowych i pozorach stworzenia „normalnego” życia.

Znajdowało się tam muzeum, sala muzyczna, dom publiczny, czy biblioteka.

W bloku nr 10 przebywają kobiety, które są poddawane doświadczeniom medycznym.

Tadeusz znów wspomina chwile z Marią na wolności.

U nas w Auschwitzu — rozdział 4

Tadeusz zastanawia się nad biernością więźniów. Opowiada również o meczu bokserskim i niedzielnym koncercie orkiestry.

Narrator nie może pogodzić się z myślą, że więźniowie zapominali na chwilę o trudach obozu przez takie pozorne przyjemności i namiastki normalnego życia.

U nas w Auschwitzu — rozdział 5

Tadek wyraża nadzieję, że wreszcie nadejdzie lepsze jutro.

Opisuje kolegę Witka, który był zatrudniony w Pawiaku i widział, jak maltretowano więźniów.

U nas w Auschwitzu — rozdział 6

Jeden z niemieckich kryminalistów — Kurt, odnalazł Marię i przekazywał jej listy Tadeusza.

Okazuje się, że niegdyś Kurt pragnął być szczęśliwy, ale pochłonęła go chęć bogactwa.

To zgubiło Niemca. Zaczął szmuglować, za co został skazany na więzienie, a później zesłany do obozu.

U nas w Auschwitzu — rozdział 7

Tadeusz opisuje bestialstwo Niemców, którzy kierowani oszczędnością, zamiast obroży, tatuowali więźniom ich numery.

Sen w obozie dawał chwilę wytchnienia, stanowił przerywnik w pracy.

Złote zęby zmarłych więźniów wyrywano, a proch ze spalonych ciał wykorzystywano w rolnictwie do osuszania pól. Z wypalonego ludzkiego tłuszczu wytwarzano mydło.

U nas w Auschwitzu — rozdział 8

Tadeusz kończy kurs sanitariusza, cieszy się kontaktem z Marią. Opowiada też historię swojego trafienia do obozu.

Na wolności brał udział w tajnych spotkaniach, a tam czekali nie niego już Niemcy.

Jednak refleksja autora może zaskakiwać. Nie żałuje, że trafił do obozu, cieszy się, że i tak jest dość blisko swojej ukochanej.

U nas w Auschwitzu — rozdział 9

Tadeusz trafia do Birkenau, przekazuje Marii jak znalazł człowieka, który przekazuje jego listy.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Opowiadania Borowskiego — Pożegnanie z Marią

Opowiadanie Pożegnanie z Marią jest jednym z najbardziej znaczących i emocjonalnie poruszających tekstów Tadeusza Borowskiego, ukazującym kontrast między pragnieniem miłości a brutalną rzeczywistością życia podczas wojny. 

Historia koncentruje się na relacji głównego bohatera, prowadzącego opowiadanie z pierwszej osoby, z jego dziewczyną, Marią.

Przedstawione są ostatnie chwile spędzone razem przed wywiezieniem ukochanej do obozu koncentracyjnego.

Opowiadanie ukazuje próbę zachowania uczucia i normalności w świecie, gdzie wszystko zostało zdominowane przez wojnę i okrucieństwo. 

W tle historii miłosnej pojawiają się motywy takie jak strata, beznadzieja oraz trudne wybory moralne, które są nieodłączną częścią życia pod okupacją.

Pożegnanie z Marią — streszczenie

Tadeusz wraz z Marią siedzą spokojnie w swoim pokoju i toczą rozmowę na temat poezji.

Słyszymy muzykę, ponieważ odbywa się właśnie wesele ich bliskich znajomych.

Po zakończonej uroczystości Tadeusz odprowadza Marię do furtki i żegna ukochaną.

Następnego ranka w firmie budowlanej, w której pracuje Tadeusz, przebywa także starsza kobieta, doktorowa, uwolniona z getta.

Furman opowiada, że niedługo pewnie taki sam los jak Żydów, spotka również Polaków.

Okazuje się, że w mieście prowadzone są łapanki. 

Tadeusz wieczorem wraz z Apoloniuszem pracuje nad tomikiem poezji. Jednocześnie oczekuje wizyty Marii. 

Narrator zaczyna się niepokoić, wieczorem w jednej z ciężarówek przepełnionych ludźmi z łapanek, dostrzega Marię.

Okazuje się, że Marię wywieziono do obozu i przerobiono na mydło.

Opowiadania Borowskiego — Proszę Państwa do gazu

Opowiadanie Proszę Państwa do gazu to jedno z najbardziej wstrząsających dzieł Borowskiego, które bezpośrednio konfrontuje czytelnika z mechanizmami funkcjonowania niemieckich obozów zagłady. 

Tytuł, będący makabrycznym zaproszeniem do komór gazowych, odzwierciedla cynizm i znieczulicę, które stały się mechanizmami obronnymi niektórych więźniów. 

Opowieść ta ukazuje proces selekcji, transport ofiar do komór gazowych i nieludzki pragmatyzm, z którym więźniowie, w tym narrator, muszą się zmierzyć, aby przetrwać. 

Borowski z niezwykłą precyzją oddaje atmosferę terroru, beznadziei i obojętności na los innych, jednocześnie zastanawiając się nad moralnością i psychologicznymi skutkami życia w ciągłym zagrożeniu śmiercią.

Proszę Państwa do gazu — streszczenie

Po obozie snują się nadzy ludzie. Właśnie przeprowadzany jest proces odwszenia. Ubrania więźniów płukano w roztworze wody z cyklonem.

Jest lato, panuje ogromny upał. Tadeusz je chleb otrzymany od rodziny. Wraz z towarzyszami marzą o alkoholu z Francji.

Tadeusz i jego przyjaciel Henri zostają zatrudnieni w Kanadzie. To oddział, który pomagał Niemcom w rozładunku pociągów z więźniami. 

Wreszcie nadjeżdża lokomotywa przepełniona cierpiącymi ludźmi. Wszyscy wysiadają, zostawiając przy tym wszystkie prywatne rzeczy.

Niemcy grupują ludzi na tych, którzy trafią bezpośrednio do gazu oraz tych, którzy będą pracowali w lagrze.

Widzimy tutaj okrucieństwo obozowe. Jedna z kobiet przewożonych w transporcie nie przyznała się do swojego dziecka, chcąc uniknąć śmierci.

Po ciężkiej pracy przy rozładunku Tadeusz oraz Henri odpoczywają i leżą na szynach.

Odczuwają ogromny wstręt do swojej pracy. Wraz z nastaniem poranka wracają do obozu wraz z resztą Kanady.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Opowiadania Borowskiego — interpretacja

Pożegnanie z Marią to zbiór kilku opowiadań, z których tytułowe przedstawia historię miłosną rozgrywającą się na tle brutalnych realiów obozowych. 

U nas w Auschwitzu to jeden z najbardziej znanych tekstów Borowskiego, w którym autor przedstawia codzienność życia w obozie koncentracyjnym, pokazując, jak ekstremalne warunki mogą wpływać na psychikę i moralność więźniów. 

Proszę Państwa do gazu to kolejne znane opowiadanie, w którym Borowski opisuje mechanizmy funkcjonowania obozu zagłady oraz ludzką obojętność na cierpienie innych, pokazując jednocześnie, jak ludzie starają się zachować resztki ludzkości w nieludzkich warunkach.

Twórczość Borowskiego bywa przedmiotem analiz literackich, historycznych oraz filozoficznych, ze względu na jej głęboki humanizm i bezkompromisowe ukazywanie okrucieństwa. 

Opowiadania te, choć wyjątkowo trudne emocjonalnie, są ważnym świadectwem historii i przestrogą przed powtarzaniem błędów przeszłości.

Każde z tych opowiadań Borowskiego, choć osadzone w specyficznych realiach obozów koncentracyjnych i życia w okupowanej Polsce, przekazuje uniwersalne przemyślenia na temat ludzkiej kondycji, moralności i zdolności do przetrwania w najtrudniejszych warunkach. 

Literatura Borowskiego pozostaje świadectwem nie tylko okrucieństwa II wojny światowej, ale również głębokiego zrozumienia i przedstawienia złożoności ludzkiej psychiki i moralności w ekstremalnych sytuacjach.

Centralnym tematem dzieł Tadeusza Borowskiego jest badanie wpływu wojny i życia w obozie koncentracyjnym na etykę i psychikę ludzką.

Doświadczenia te prowadzą do konieczności podejmowania działań na szkodę innych więźniów oraz do radykalnego przewartościowania dotąd przyjętych norm moralnych.

Osoba uwięziona w takich warunkach może posunąć się do ekstremalnych czynów w walce o przetrwanie, czasami przyjmując role podobne do swoich prześladowców.

W rezultacie, w opowiadaniach Borowskiego granica między agresorem, a ofiarą staje się niejasna.

Twórczość Borowskiego przedstawia różnorodne reakcje ludzi na ekstremalne warunki, w tym pasywność, aktywność i adaptację do otaczającej ich rzeczywistości.

Matura – darmowe próbki notatek i pełny pakiet

Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce Darmowe materiały.

Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.

Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami PDF do matury? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na INSTAGRAMIE.

Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu.

Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy. To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.