Konteksty na maturze — konkretne przykłady i rodzaje

Konteksty na maturze — rodzaje:

Kontekst należy rozumieć jako odniesienie się przez zdającego w wypowiedzi pisemnej lub ustnej do np.:

1. Innego utworu literackiego niż wskazany w poleceniu — odwołujesz się do innej lektury, której nie ma w poleceniu. Np. pytanie na maturze ustnej odnosi się do Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, a ty dodatkowo przytaczasz Bogurodzicę.
2. Historii literatury (kontekst historyczny) – powołując się na jakąś lekturę, osadzasz ją w jakichś ramach czasowych. Tutaj bardzo pomocne mogą być epoki. Opowiadając o np. Dziadach cz. III, warto wspomnieć kilka słów o epoce Romantyzmu — głównych założeniach, które łączą się z wątkiem z lektury.
3. Teorii literatury — znajomość pojęć z polskiego też może stanowić kontekst. Gatunek literacki utworu jest kontekstem. Omawiasz Lalkę — wskaż, że jest to powieść realistyczna. Pokaż jej główne cechy, że to rozbudowany utwór itd.
4. Charakteru epoki — pokazanie trendów w danej epoce. Wykorzystujesz Pieśń o Rolandzie jako przykład, to porusz ideę średniowiecza — teocentryzm. Podkreśl, że ludzie stawiali Boga na pierwszym miejscu, byli bardzo pobożni i religijni. 
5. Biografii autora (kontekst biograficzny) – możesz odnieść się do biografii autora, np. Kochanowski i śmierć córeczki, Orwell, który obserwował na własne oczy wydarzenia, które rozgrywały się podczas wojny domowej w Hiszpanii w 1936 roku i przeniósł swoją wizję na lekturę Rok 1984.
6. Filmu, spektaklu teatralnego — chociażby spektakl Tango, który świetnie odwzorowuje lekturę Sławomira Mrożka.
7. Utworu muzycznego, dzieła plastycznego — plakaty, pieśni ludowe.
8. Mitologii — zwłaszcza warto posiłkować się Mitologią Jana Parandowskiego.
9. Biblii — mnóstwo kontekstów do wyciągnięcia. Zwróć uwagę na przypowieści, które mają wiele możliwości interpretacji (np. o synu marnotrawnym).
10. Religii — opracowania Doktorów Kościoła, Encykliki św. Jana Pawła II.
11. Historii (kontekst historyczny) – odwołanie się do konkretnych wydarzeń z historii w kontekście lektury, np. powstania styczniowego, listopadowego, II Wojny Światowej.
12. Filozofii — odniesienie się do ważnych myśli teologicznych, tutaj głównie przychodzą do głowy Platon, Arystoteles, ale też średniowieczni myśliciele — np. Tomasz z Akwinu.
13. Kwestii politycznych — ważne przemiany polityczne, upadek PRL-u itd.
14. Kwestii społecznych — przemiany społeczne, rozwój technologii, widziałem, że niektórzy odwoływali się też do pandemii COVID-19. 

Wybrane przez zdającego w sposób celowy, przydatne do osadzenia omawianego zagadnienia w szerszej perspektywie.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Konteksty na maturze — wykorzystanie funkcjonalne

Wybrane przez zdającego w sposób celowy, przydatne do osadzenia omawianego utworu w szerszej perspektywie i pogłębionego odczytania sensów utworu literackiego, do którego zdający odwołuje się w wypracowaniu. Funkcjonalne wykorzystanie kontekstu polega na trafnym jego doborze ze względu na rozważany problem. 

Kontekst pogłębia i rozwija omawiane zagadnienie. Pogłębienie i omówienie danego zagadnienia poprzez konteksty nie oznacza konieczności dogłębnej analizy samych kontekstów jako takich. W szczególności nie może prowadzić do dygresji stosowanej niefunkcjonalnie. 

Konteksty na maturze — wykorzystanie częściowo funkcjonalne

Zdający powinien wykorzystać kontekst przynajmniej częściowo funkcjonalnie, tzn. trafnie ze względu na omawiane zagadnienie przywołać np. informacje, wydarzenia – kontekst nie musi pogłębiać ani rozwijać omawianego zagadnienia.

Konteksty na maturze — błąd kardynalny

Poważny błąd rzeczowy to błąd świadczący o braku wiedzy dotyczącej kontekstu wybranego przez zdającego, np. błędne przywołanie pojęć lub faktów historycznych. Błędne przywołanie konteksty nie jest błędem kardynalnym!

Jeżeli zdający przywoła w wypracowaniu lekturę obowiązkową jako kontekst i popełni błąd kardynalny, to praca zostanie oceniona na 0 punktów.

Konteksty na maturze — ile kontekstów wykorzystać?

Zdający musi w wypracowaniu wykorzystać dwa konteksty, ale nie musi odwoływać się do dwóch różnych typów kontekstów, np. jeden kontekst jest filozoficzny, drugi – historyczny, mogą być to dwa konteksty z tej samej kategorii. 

Teksty kultury jako kontekst na maturze

Za utwór literacki w wypracowaniu nie uznaje się: komiksu, powieści obrazkowej, mangi, scenariusza filmowego, gry komputerowej. Te teksty kultury mogą zostać wykorzystane w wypracowaniu jako kontekst.

Konteksty w rozprawce — kiedy są poprawne?

Kontekst wykorzystany częściowo funkcjonalnie to odniesienie wyłącznie na poziomie przywołania, np. informacji, wydarzenia; kontekst jest poprawny, ale ogranicza się tylko do funkcji informacyjnej, nie pogłębia i nie rozwija omawianego zagadnienia.

Kontekst poprzez odniesienie się przez zdającego do innego utworu literackiego niż wskazany w poleceniu nie jest wykorzystany funkcjonalnie, jeżeli zdający wyłącznie streszcza ten utwór lub wybrane jego wątki, ale nie wyciąga żadnego wniosku, nie formułuje żadnej refleksji związanej ze streszczonym utworem.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

1. Przykład kontekstu w rozprawce

Treść polecenia wypracowania: Człowiek – zmagający się z losem samotnik poszukujący swojej drogi życiowej.

W pracy odwołaj się do:

• wybranej lektury obowiązkowej – utworu epickiego albo dramatycznego
• sensu wiersza Do samotności Adama Mickiewicza
• wybranych kontekstów.

Kontekst historii literatury/charakteru epoki: Warto zwrócić uwagę, że samotność Konrada wpisuje się w szerszy kontekst epoki romantyzmu. Samotność i poczucie niezrozumienia przez resztę świata to cechy twórców epoki romantyzmu, do których należał Adam Mickiewicz. Uobecnione w kreacji Konrada-poety, nadają dramatyczny charakter postaci bohatera i czynią z niego symbol romantycznego samotnika szukającego własnej drogi.

2. Przykład kontekstu matura ustna

Treść polecenia: Funkcjonowanie jednostki w państwie totalitarnym. Omów zagadnienie na podstawie powieści Rok 1984 George’a Orwella. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Kontekst historyczny: Orwell obserwował na własne oczy wydarzenia, które rozgrywały się podczas wojny domowej w Hiszpanii w 1936 roku. Widział skutki autorytaryzmu i radykalizmu politycznego w wykonaniu generała Franco. W powieści Rok 1984 stworzył futurystyczną wizję totalitarnego społeczeństwa żyjącego w państwie Oceania, którego jednym z miast jest Londyn. Jednak rzeczywistość często przerastała literackie fabuły. Jedną z doktryn w XX wieku był komunizm, w założeniach bardzo atrakcyjny, szczególnie jeśli chodzi o hasło zniesienia ucisku i wyzysku oraz pragnienie budowy społeczeństwa bezklasowego, które funkcjonuje na podstawie zasady równości społecznej i wspólnoty gospodarczej. Jednak idee komunizmu, tak przekonujące w kwestiach gospodarczych, nie zostawiały człowiekowi wolności. 

Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami do matury? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na https://www.instagram.com/setkazpolaka/

Artykuł zawiera: konteksty na maturze, kontekst historyczny, matura, konteksty co to, przykład kontekstu w rozprawce, przykład kontekstu matura ustna.

Matura 2024 – darmowe próbki notatek i pełny pakiet

Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce “Darmowe materiały”. Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.

Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu. Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy. To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.