Świtezianka — bohaterowie i streszczenie ballady Mickiewicza

Świtezianka to dość krótka ballada, ale warto ją poznać, ponieważ stanowi świetne wprowadzenie do epoki romantyzmu w Polsce (elementy fantastyczne, nastrój grozy) – zapraszam na streszczenie utworu!

Świtezianka — geneza ballady

• Świtezianka należy do cyklu „Ballady i romanse” Adama Mickiewicza wydanego w Wilnie w 1822 roku.
• Poeta przebywał wtedy na Litwie (w Wilnie i Kownie), a tematyka utworów nawiązywała głównie do ludowych motywów i miejscowych legend.

Świtezianka — znaczenie utworu

• Jak pewnie wiesz z lekcji polskiego, wydanie tomu poezji „Ballady i romanse” uznaje się za początek epoki romantyzmu w Polsce.
• Świtezianka należy do jednego z najbardziej popularnych utworów powyższego cyklu.
• Gatunek literacki utworu Świtezianka to ballada.

Świtezianka — cechy gatunku

Jak wspomniałem chwilę wcześniej, Świtezianka to ballada, w której można odnaleźć elementy, takie jak:

• synkretyzm rodzajowy
• elementy epickie (fabuła skoncentrowana wokół historii strzelca i świtezianki, opisy przyrody, występowanie narratora)
• elementy dramatu (dialogi bohaterów)
• elementy liryki (podział na strofy, tajemniczość, emocje)

Charakterystyczny dla twórczości Mickiewicza z tego okresu jest opis przyrody. W balladach często spotkamy dość specyficzne miejsca (lasy, jeziora). 

Krajobraz nie tylko oddaje rzeczywiste otoczenie, ale także podkreśla nastrojowość, emocje bohaterów i tajemniczość.

Język ballady pozbawiony jest nadmiernych środków stylistycznych, przybliżony jest raczej do lokalnych zwyczajów — można zaobserwować proste zwroty i czerpanie z ludowości.

Świtezianka — ile stron ma lektura?

To bardzo krótki utwór, podzielony na 38 zwrotek (każda po cztery wersy) – spokojnie przeczytasz balladę w 10 minut.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Świtezianka — czas i miejsce akcji

• Nie mamy dokładnie określonego miejsca, ani czasu.
• Para młodych bohaterów spotyka się bardzo często w okresie lata oraz jesieni.
• Fabuła toczy się w lesie w okolicach jeziora Świteź (pod modrzewiem).

Strzelec — charakterystyka bohatera

• Młodzieniec, który pracuje w tutejszym borze.
• Mieszka niedaleko jeziora w małej chatce.
• Jest zauroczony w pięknej nieznajomej (raczej nie można tego nazwać głęboką miłością).
• Jego uczucia są ulotne i niestałe.
• Jak to młoda osoba — rozpiera go energia, w swoich decyzjach bywa pochopny i lekkomyślny.
• Nie dotrzymuje przysięgi, którą złożył.

Świtezianka — charakterystyka

• To tytułowa bohaterka utworu Mickiewicza.
• Również młoda, ale nie jest znana nikomu w okolicy.
• Można ją określić jako tajemniczą i dość specyficzną.
• Jest postacią fantastyczną (nimfą zamieszkującą jezioro).
• Nie do końca ufa Strzelcowi i jego słowom.
• Nieufnie podchodzi do młodzieńca, nie potrafi mu zaufać.
• Sprawdza jego wierność, ukazując się jako piękna nimfa.
• Jednocześnie okrutna i bezwzględna — posuwa się do zemsty na niewiernym Strzelcu.

Świtezianka — plan wydarzeń

1. Codzienne spotkania strzelca z  tajemniczą dziewczyną z lasu.
2. Wspólne spacery brzegiem jeziora Świteź i rozmowy pod modrzewiem.
3. Młodzieniec jednak bardzo mało wie o Świteziance.
4. Zauroczenie Strzelca w dziewczynie.
5. Dziewczyna jednak pozostaje wciąż nieufna.
6. Strzelec składa jej obietnicę wierności.
7. Pewnego razu z wody jeziora wyłania się inna, piękna kobieta.
8. Strzelec skusił się, uległ jej czarowi i pokusom.
9. Chłopak rzucił się za nią w jezioro.
10. W ten sposób złamał swoją przysięgę.
11. Rozpoznał w nimfie dziewczynę, z którą codziennie się spotykał — sprawdzała ona jego wierność.
12. Strzelec został pochłonięty w głąb jeziora.
13. Opowieść narratora, że duch strzelca jęczy pod modrzewiem za straconą miłością.

Świtezianka — streszczenie

Strzelec codziennie wieczorem spotyka się z tajemniczą dziewczyną z lasu. Prawdopodobnie są to długie, letnie wieczory w pobliżu jeziora Świteź.

Ich spotkania koncentrują się głównie wokół wspólnych spacerów i rozmów pod modrzewiem. Znajomość młodych trwa zaledwie kulka miesięcy, jednak chłopak nie wie zbyt wiele o dziewczynie. Stara się dopytywać o jej rodzinę, ale nie dostaje żadnej odpowiedzi od kobiety.

Zauroczony chłopak proponuje, by zamieszkali razem w jego chatce. Nieufna dziewczyna jest pełna wątpliwości i wspomina przestrogi swojego ojca, żeby z dystansem podchodzić do zalotników — wychodzi z założenia, że mężczyźni są zmienni, fałszywi.

Na jej wątpliwości Strzelec odpowiada przysięgą wierności. Powołuje na świadków wszystkich świętych, a nawet moce piekielne. Dziewczyna ostrzega go przed skutkami złamanego słowa.

Pewnego razu młodzieńcowi ukazuje się zjawa pod postacią innej, ale równie pięknej kobiety wynurzającej się w wody jeziora Świteź. Kusi go swoim wdziękiem ciałem, gwarantuje wspólne rozkosze i niezapomniane chwile. Strzelec bez zastanowienia zgadza się i ulega jej czarowi. 

Zupełnie zapomina o złożonej wcześniej przysiędze i rzuca się w wody jeziora. Przypał. Gdy zbliża się do kobiety, okazuje się, że to ta sama dziewczyna, z którą wcześniej spotykał się w lesie przez wiele dni. 

Rozpoznał ją i jednocześnie się przeraził, zrozumiał, że owa kobieta to Świtezianka, która zmieniła się w inną postać, by przetestować jego wierność. 

Dziewczyna wypomniała mu zdradę, zapewniając o karze, która czeka strzelca przez tysiąc lat. Strzelec został pochłonięty ze zjawą w wody jeziora.

Narrator na końcu opowiada, że Świtezianka do dziś grasuje w okolicach jeziora, a duch Strzelca wyje z żalu pod drzewem, że stracił szansę na miłość i szczęście.

Świtezianka — interpretacja ballady

• Strzelec złamał swoją obietnicę, za co musiał ponieść konsekwencje.
• Jego kara nie kończy się z momentem wciągnięcia w wody jeziora, ale cierpi również po śmierci, jęcząc z żalu.
• To przestroga dla czytelników, by dotrzymywać danego słowa i działać zgodnie ze złożonymi obietnicami.
• Świtezianka wpasowuje się w przesłanie innych ballad, które świadczą, że nie ma zbrodni bez kary. W tym przypadku „zbrodnią” było złamanie obietnicy.

Matura 2024 – darmowe próbki notatek i pełny pakiet

• Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce Darmowe materiały.
• Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.
• Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami PDF do matury? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na INSTAGRAMIE.
• Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu.
• Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy.
• To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.

Świtezianka – podsumowanie

• Ballada „Świtezianka” Adama Mickiewicza, to utwór, który zapisuje się głęboko w polskiej literaturze jako arcydzieło i wprowadzenie do epoki romantyzmu.
• Opowiada ona nie tylko o tragicznej miłości, ale również o tęsknocie za wolnością, szczęściem i utraconą szansą.
• Zakończenie tej ballady stanowi swoiste podsumowanie losów głównych bohaterów, jednak pozostawia czytelnika z refleksją i tajemnicą.
• Z pewnością można dostrzec w nim motyw opłakanej miłości, gdzie Strzelec, przeklęty przez los, jęczy i cierpi przy drzewie w poszukiwaniu utraconej miłości.
• W obrazie tym czuć też melancholię i nostalgię, które są charakterystyczne dla romantyzmu.
• Jednakże, choć losy głównych postaci są tragiczne, to zakończenie pozostawia pewne otwarcie na interpretację.
• Czy Strzelec zawsze będzie skazany na samotność i poszukiwanie utraconego uczucia, czy może istnieje nadzieja na odnalezienie spokoju?
• Mickiewicz nie daje jednoznacznej odpowiedzi, pozostawiając czytelnika z możliwością interpretacji i przemyśleń.
• Warto zauważyć, że ballada ta, mimo swojej dramatycznej fabuły, niesie ze sobą również uniwersalne przesłanie dotyczące ludzkich pragnień, tęsknoty za wolnością i tragicznego piękna miłości.
• „Świtezianka” staje się zatem nie tylko opowieścią o losach jednostki, ale także metaforą dla tych wszystkich, którzy dążą do czegoś nieosiągalnego.

Podsumowując, ballada „Świtezianka” pozostaje arcydziełem literatury polskiej, które nie tylko porusza swoją dramatyczną historią, ale również stawia pytania o sens życia, miłości i wolności.

To utwór, który zmusza czytelnika do refleksji nad własnymi wartościami i pragnieniami, pozostawiając go z głębokim uczuciem melancholii i tajemniczości.

Artykuł odpowiada na pytania:

• O co chodzi w Świteziance?
• Jak ginie strzelec?
• Czy Świtezianka to nimfa?