Przedwiośnie – Stefan Żeromski – opracowanie

Przedwiośnie to pora roku poprzedzająca wiosnę (topi się śnieg, dużo błota).

• To odniesienie do sytuacji polskiej, która po długiej niewoli powoli rodzi się do życia.
• Możemy też rozumieć Przedwiośnie jako proces dojrzewania Cezarego Baryki.

Przedwiośnie to powieść polityczna, poruszająca wątek kraju po odzyskanej niepodległości.

W lekturze Stefan Żeromski porusza problem „zagospodarowania” kraju, odpowiada na najważniejsze pojęcia epoki, pokazuje różne drogi rozwoju dla odradzającego się powoli kraju oraz ostrzega przed rewolucją bolszewicką i komunizmem.

Lektura została wydana w 1924 roku, a Stefan Żeromski napisał ją pod koniec swojej twórczości.

Przedwiośnie — gatunek literacki i cechy

Jak wspomniałem na samym początku — Przedwiośnie to powieść polityczna, czyli odmiana powieści, w której kluczowe wątki stanowią idee polityczne.

Są one ważne z perspektywy głównego bohatera, który przechodzi rozwój i przemiany.

Książka pełna jest polemiki na różne tematy związane z polityką. 

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Przedwiośnie — czas i miejsce akcji

Powstanie utworu związane jest sytuacją w pierwszych latach niepodległości po ponad stuletniej niewoli. Polacy bardzo cieszyli się z wolności i natychmiastowo przystąpili do odbudowywania zniszczeń wojennych i powołali do życia pierwsze instytucje. 

Ale sytuacja społeczna i ekonomiczna nie była aż tak kolorowa. w kraju było bardzo drogo, a pieniądz tracił swoją wartość. Występowało bardzo duże bezrobocie, przez co organizowano strajki. 

Przedwiośnie ma za zadanie zobrazować problemy w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. 

Akcja dzieje się w okresie od 1914 roku (wybuch I Wojny Światowej) do 1924 roku. Miejsca akcji to Baku, Nawłoć i Warszawa.

Przedwiośnie bohaterowie

• Cezary Baryka — to główny bohater, który jest bardzo ciekawy świata, urodził się w Baku, jest synem Seweryna Baryki oraz Jadwigi. Ojciec namawia go, żeby wyruszył w podróż do Polski. Gdy przybywa do Polski, pomaga mu Szymon Gajowiec. W Warszawie Cezary rozpoczyna studia medyczne, są one przerwane przez wojnę polsko bolszewicką. Wraz z upływem akcji utworu staje się świadomym obywatelem, który troszczy się o los Polski. Jako jedynak jest rozpieszczonym dzieckiem. Wzbudza zainteresowanie kobiet, ale średnio idzie mężczyźnie budowanie relacji (niedojrzały).
• Jadwiga Baryka — to matka Cezarego jest bardzo oddana dla swojej rodziny, poświęcała się swojemu synowi, który nie do końca to doceniał. Zostaje skazana na ciężkie roboty w porcie i tam niestety umiera, nie doczekuje się powrotu męża.
• Seweryn Baryka — urodził się w Polsce, jednak szukając pracy, pojechał do Rosji. W 1914 roku został wciągnięty do wojska. Gdy skończyła się wojna, wrócił do Baku do rodziny, ale gdy wrócił, dowiedział się, że jego żona już nie żyje. przekonał syna do powrotu do Polski. Opowiadał mu o szklanych domach, ale sam nigdy nie powrócił, bo zmarł w drodze pociągiem.
• Hipolit Wielosławski — towarzysz Cezarego. Główny bohater ratuje mu życie, a on się mu odwdzięcza i zaprasza go do rodzinnego dworku w Nawłoci.
• Szymon Gajowiec — pomaga Cezaremu po przybyciu do Polski. Był dawnym ukochanym Jadwigi, był również starym kawalerem, raczej sztywnym. Jest wrogiem rewolucji — poglądy prawicowe.
• Antoni Lulek — był kolegą Cezarego z Warszawy, nie lubił wszystkiego, co wiązało się z państwem polskim, był z idei komunistą. Negatywny raczej.
• Karolina Szarłatowiczówna – kuzynka Hipolita, mieszka w Nawłoci, jest zakochana w Cezarym, umiera najprawdopodobniej zatruta przez Wandę.
• Wanda Okszyńska — nie jest za mądra, nawet nie umie nauczyć się tabliczki mnożenia, ale umie grać na fortepianie. Pewnego razu Cezary gra z nią utwór na cztery palce, od tego czasu Wanda się w nim zakochuje.
• Laura Kościeniecka — dojrzała i atrakcyjna kobieta, jest wdową. Jej narzeczonym jest Barwicki, z którym chce wyjść, żeby spłacić długi. Ma romans z Cezarym Baryką, wprowadza go w tajniki relacji damsko-męskich, o czym z czasem dowiaduje się Władysław Barwicki. Koniec końców — Laura bierze ślub z Barwickim.

Przedwiośnie streszczenie 

Akcja rozpoczyna się rodowodem, w którym dowiadujemy się, że Seweryn oraz Jadwiga Barykowie są z pochodzenia Polakami, ale mieszkają obecnie w Baku. To rosyjski punkt, gdzie wydobywano ropę naftową. 

Rodowód opisuje także moment narodzin ich jedynego syna — Cezarego, w roku 1900.

Teraz przenosimy się do części „Szklane domy”. Seweryna powołano na front Pierwszej Wojny Światowej w 1914 roku, dlatego Cezary przebywa sam z matką. Przez to zaczynają się problemy wychowawcze. Chłopak uczęszcza na publiczne egzekucje i jest nimi zachwycony. Przez bójkę zostaje wydalony ze szkoły „wilczym biletem”.

Rodzina zaczyna żyć w biedzie, brakuje pożywienia, a Jadwiga osłabła. Pewnego razu wpada pod lupę służb (przez udzielanie schronienia księżnej Szczerbatow-Mamajew z córkami). Jadwiga trafia do robót publicznych, a następnie umiera. 

Młody Cezary tęskni za swoją matką. W czasie trwania walk w Baku zatrudniony zostaje do zakopywania trupów.

Po długim czasie wraca ojciec. Seweryn przekonuje syna, by powrócił do Polski. Właśnie w tym momencie pojawiają się sławne szklane domy. W głowie Cezarego Polska wydaje się być krajem pełnym dobrobytu i szczęścia. 

Niestety — Seweryn umiera w drodze do Polski. W Warszawie samotny Cezary zgłasza się do Szymona Gajowca (zgodnie z poleceniem ojca). Jest załamany. Zamiast „szklanych domów” widzi biedę, nędzę, brud.

Zaczyna się część „Nawłoć”. Szymon Gajowiec przyjmuje bardzo ciepło młodego Barykę, ogarnia mu też robotę biurową. Cezary rozpoczyna też studia medyczne, ale wybucha wojna polsko-bolszewicka, w której bierze udział. 

Podczas jej trwania poznaje Hipolita Wielosławskiego, którego ratuje rannego, porzuconego w lesie. W ramach podziękowania Cezary zostaje zaproszony do rodzinnej posiadłości w Nawłoci.

Cezary przechodzi przez kolejny etap dojrzewania, pierwszy raz doznaje miłosnych uniesień. Najpierw z Karoliną Szarłatowiczówną. Po czasie wpada w oko także Wandzie Okszyńskiej. Jednak sam młodzieniec największą miłością darzy Laurę (która ma narzeczonego — z którego kochankowie drwią).

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Zauroczona Karolina widzi romans Baryki z Laurą. Razem z Wandą cierpią z powodu porzucenia i wyboru innej kobiety. Dochodzi do tragedii — zazdrosna Wanda podaje Karolinie zatruty sok, przez który ginie ona w męczarniach. 

Te wydarzenia jednak nie wzbudzają większych uczuć w Cezarym, który na zabój pokochał Laurę. Wywiązuje się nawet bójka między zakochanym a narzeczonym Laury — Barwickim. 

Przez tę awanturę Cezary przenosi się do dworku w Chłodku, gdzie leczy rany po szamotaninie. Dowiaduje się także, że doszło do ślubu Laury z Barwickim — bardzo to dobija Barykę.

I w tym momencie wchodzimy w część III lektury, zatytułowaną „Wiatr od wschodu”. Z dworku Cezary wraca ponownie do Warszawy i kontynuuje studia medyczne. 

Cezary poznaje Antoniego Lulka, który zaprasza bohatera na komunistyczne spotkanie. Hasła propagandowe głosiły wolność i równość. Komuniści przekonują Cezarego. że rząd polski dopuszcza się tortur na robotnikach i mniejszościach narodowych,

Z tymi wieściami udaje się do Szymona Gajowca. Prowadzą rozmowę na temat historii i wizji wolnego państwa. Gajowiec tłumaczy Baryce, że szybka i radykalna poprawa stanu państwa jest niemożliwa, jedynym wyjściem byłaby rewolucja, której Szymon jest przeciwnikiem (ma prawicowe poglądy).

W międzyczasie dochodzi do ostatniego spotkania Cezarego i Laury w Ogrodach Saskich w Warszawce. po tym zejściu już więcej się nie widzą. 

Finałowa scena dzieje się w pierwszym dniu przedwiośnia, czyli w marcu 1924. Na ulicach Warszawy widzimy manifestację robotników pozbawionych pracy. 

Dołącza do nich Antoni Lulek. Na czele pochodu idzie Cezary, a naprzeciwko ich stoi policja na koniach.

Stefan Żeromski przedstawia różne wizje naprawy Polski

• komunistyczna — Antoni lulek
• utopistyczna — Seweryn Baryka
• realistyczna — Szymon Gajowiec

Cezary Baryka rozważa każdą z tych koncepcji

Przedwiośnie plan wydarzeń

1. Nieszczęśliwa miłości Jadwigi i Szymona Gajowca.

2. Jadwiga bierze ślub z Sewerynem i wyjeżdżają do Baku.

3. Rodzi się ich syn Cezary — jedynak.

4. Cezary ma bardzo szczęśliwe dzieciństwo i żyje w dostatku, jest rozpieszczany i kochany.

5. Wybucha w 1914 roku pierwsza wojna światowa, a Seweryn Baryka zostaje powołany do armii.

6. Cezary się buntuje.

7. Sytuacja rodziny staje się ciężka.

8. Matka Cezarego zostaje skazana na ciężkie roboty, a ich dom zostaje skonfiskowany.

9. Matka umiera, już więcej nie widzi ojca.

10. Cezary spotyka się ze swoim ojcem.

11. Razem podróżują do Polski, a Seweryn opowiada o szklanych domach.

12. Seweryn Baryka umiera w drodze.

13. Cezary po przybyciu do Polski udaje się do Szymona Gajowca.

14. Bierze udział w wojnie polsko-bolszewickiej.

15. Hipolit zaprasza Cezarego do swojego dworku.

16. Baryka przeżywa romans z Wandą i Karoliną.

17. Romans Cezarego go z Laurą.

18. Karolina zostaje otruta prawdopodobnie przez Wandę.

19. Narzeczony Laury odkrywa romans i bije się z Baryką.

20. Cezary wyjeżdża do Warszawy.

21. Rozpoczęcie znajomości z Antonim Lulkiem. 

22. Spotkanie Cezarego z Laurą w Ogrodzie Saskim.

23. Cezary bierze udział w komunistycznej demonstracji.

Szklane domy

• Szklane domy — wizja Seweryna Baryki, która dotyczyła upragnionej wizji kraju — pełnego dostatku i równości. To utopia, oderwana od rzeczywistości. Dom to ojczyzna. Szkło to przejrzystość, zwłaszcza uczciwości politycznej.
• Seweryn Baryka wspomina, że widział je na własne oczy, były nowoczesne i funkcjonalne bardzo higieniczne oraz piękne.
• To symbol Nowoczesnej cywilizacji, która jest rozwinięta technicznie, a wynalazki wspierają komfort życia. jest to synonim/symbol/alegoria utopii.

Przedwiośnie — pytania jawne na maturę ustną

1. Jakie znaczenie ma tytuł dla odczytania sensu utworu? Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
2. Wojna i rewolucja jako źródła skrajnych doświadczeń człowieka. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
3. Różne wizje odbudowy Polski po odzyskaniu niepodległości. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
4. Problem dorastania i społecznej inicjacji bohatera. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
5. Literacki wizerunek matki. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Przedwiośnie — podsumowanie

• Powieść pokazuje sytuację Polski po odzyskaniu niepodległości — szaleje inflacja, panuje ogromna bieda, strajki, brud, nędza.
• Poprzez wprowadzenie dworku w Nawłoci, gdzie toczy się dość sielskie życie, widzimy także kontrasty społeczne.
• Wiatr od wschodu to metaforyczne określenie dla nadciągającego komunizmu — zaraza rozprowadzana przez wiatr.
• W lekturze występuje wiele naturalistycznych opisów podkreślających grozę, nędzę i ekpresyjne przeżycia bohatera.

Matura 2024 – darmowe próbki notatek i pełny pakiet

Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce Darmowe materiały.

Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.

Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami PDF do matury? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na https://www.instagram.com/setkazpolaka/.

Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu.

Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy. To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.

Artykuł zawiera: Przedwiośnie streszczenie.