Konrad Wallenrod streszczenie – czy cel uświęca środki?

Dzieło Adama Mickiewicza „Konrad Wallenrod” powstało w latach od 1825 do 1827 – był to okres spiskowania i obmyślania powstania listopadowego (które ostatecznie wybuchło w 1831 roku). Ostatecznie  lektura została wydana w Petersburgu w 1928 roku.

Mickiewicz przebywał na zsyłce w Rosji, gdzie poznał dekabrystów, uczestników nieudanej próby obalenia rządów cara. 

Konrad Wallenrod — znaczenie książki

• To przykład typowej, romantycznej literatury.
• Porusza tematykę wyzwoleńczą — zdrada jako sposób walki z wrogiem.
• Problematyka dotycząca nieetycznego działania w dobrej sprawie.
• Konrad Wallenrod to powieść poetycka.

Konrad Wallenrod — budowa i styl

Konrad Wallenrod to utwór synkrytyczny — to znaczy, że łączy w sobie elementy:

• epiki (gatunek lektury to powieść, występuje narrator, który wprowadza czytelnika w fabułę)
• liryki (w utworze zawarta jest pieśń i hymn – np. pieśń walejdoty Halbana)
• dramatu (dialog Aldony i Konrada pod wieżą, gdzie dawna ukochana jest uwięziona)

Ponadto lektura „Konrad Wallenrod” posiada inne cechy powieści poetyckiej jak, chociażby:

• achronologiczność (kolejność wydarzeń jest pomieszana, nie występują w kolejności, wspomnienia z przeszłości pomieszane są z obecną sytuacją)
• występowanie inwersji czasowych (podobnie jak wyżej, fabuła jest dość swobodnie prowadzona, wydarzenia nie zawsze są umieszczane w kolejności)
• epizodyczność — nie wszystkie wydarzenia są wytłumaczone i jasne, część wątków Mickiewicz pozostawia domysłom
• występowanie retrospekcji (wspomnień z przeszłości)
• tajemnicza aura
• umiejscowienie w realiach historycznych

Miejsce i czas akcji — Konrad Wallenrod

Akcja Konrada Wallenroda umieszczona jest w latach 90. XIV wieku — co wnioskujemy po cytacie „Sto lat mijało, jak Zakon krzyżowy we krwi pogaństwa północnego brodził”.

Jedno z głównych miejsc to zamek krzyżacki w Malborku.

Konrad Wallenrod bohaterowie

• Konrad Wallenrod (Walter Alf) – na samym początku powieści poetyckiej Konrad zostaje wybrany na Mistrza Zakonu. Poznajemy go jako młodego mężczyznę, tajemniczego cudzoziemca, wprawionego bojownika, wyznającego i szanującego cnoty chrześcijańskie. Możemy określić go jako odważnego, mężnego, skromnego i walecznego. Dobra materialne nie robiły na Wallenrodzie większego wrażenia, cenił ubóstwo. Inni zakonnicy zauważali w nim zmienność nastrojów, gdy słyszał słowa: „ojczyzna, kochanka, Litwa” – popadał często w skrajne emocje. Lubował się w alkoholu i dźwięku lutni, to pomagało mu znaleźć chwilową uciechę. Jedyną bratnią duszą Mistrza był Halban (o nim więcej za chwilę). Jako Mistrzowi, zależało Konradowi na dobrych relacjach z Litwą, a Krzyżakom zalecał posty i pokutę. Gdy ostatecznie doszło do bitwy, Konrad uciekł z pola bitwy, chociaż był dowódcą. Po śledztwie Krzyżaków okazało się, że Wallenrod był kimś innym, niż za kogo się podawał. Przejął on nazwisko od Konrada Wallenroda, którego sam zabił. Bojąc się zdemaskowania, zażywa truciznę i umiera.
• Halban — pochodzący z Litwy śpiewak i poeta ludowy (walejdota). Był sługusem w zamku krzyżackim. Od małego towarzyszył Konradowi i zachęcał go do zemsty na Krzyżakach. Gdy Konrad umiera, Halban chce utrwalić pamięć o swoim towarzyszu i tworzy pieśń dla przyszłych pokoleń.
• Aldona (Pustelnica z wieży) – piękna córka Kiejstuta, niegdyś żona Waltera Alfa (Konrada Wallenroda). Szukała przez lata swojego ukochanego, aż dotarła do zamku w Malborku, gdzie zamknięto ją w wieży i została samotną Pustelnicą — umiera jednocześnie z Konradem.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Konrad Wallenrod streszczenie

Wstęp 

We wstępie zostają określone miejsce i czas wszystkich wydarzeń. To czas konfliktów niemiecko-litewskich przy granicy.

Konrad Wallenrod streszczenie (część I)

W zamku krzyżackim w Malborku trwa wybór na Wielkiego Mistrza Zakonu. Jako faworyta typuje się Konrada Wallenroda, cudzoziemca, ale z wielkimi zasługami.

Konrad Wallenrod streszczenie (część II)

Tę część rozpoczyna hymn do Ducha Świętego, z prośbą o natchnienie podczas wyboru nowego mistrza. 

Po modlitwach zakonnicy udają się na spacer, gdzie ukradkiem słyszą słowa Pustelnicy, która przybyła do klasztoru około 10 lat temu – „Tyś Konrad, spełnione wyroki, Ty masz być mistrzem, abyś ich zabijał”.

Zakonnikom wydaje się, że zasłyszane potajemnie słowa są boską przepowiednią, dlatego postanawiają na mistrza wybrać Konrada. Część pierwszą kończy pieśń o rzekach na Litwie — Wilji i Niemnie.

Konrad Wallenrod streszczenie (część III)

Po wyborze Krzyżacy są dość zdziwieni biernością Mistrza Konrada, który nie podejmuje wyraźnych kroków zbrojnych przeciwko osłabionej Litwie, gdzie trwał konflikt Witolda z Jagiełłą.

Teraz następuje fragment „Pieśń z wieży”, którą prowadzi Pustelnica, wspominając o swojej przeszłości. 

Okazuje się, że jest ona córką władcy Litwy. Jako młoda zakochała się w młodzieńcu o tajemniczym usposobieniu i wzięli razem ślub.

Pieśń Aldony przemienia się w dialog z Konradem Wallenrodem. Konrad narzeka na swojego towarzysza Halbana, który nakłania Mistrza do zemsty. Ponadto bohater podkreśla, że poświęcił swoje życie, miłość i młodość dla narodu.

Konrad Wallenrod streszczenie (część IV)

W zamku krzyżackim odbywa się wielka uczta, na którą przybył książę Witold, który zdradził Litwę i zawarł pokój z Krzyżakami. Atmosfera i biesiada jest uroczysta, gra muzyka, ale największe wrażenie robi pieść podstarzałego już walejdoty (Halbana), śpiewającego o zdrajcach swojego narodu.

Mistrz Konrada prosi Halbana, żeby przygrał i zaśpiewał coś w języku litewskim. Rozpoczyna się Pieśń walejdoty. Dzięki niej poznajemy historię małego dziecka porwanego z Litwy przez Krzyżaków. Wychowuje go Wielki Mistrz Winrych. Był to Walter Alf — chłopiec o niemieckim imieniu i litewskiej duszy, która w nim pozostała.

Mistrz Winrych dbał o chłopca, poświęcał mu swój czas i uczucia, ale sam chłopiec zdecydowanie wolał starego walejdotę. Halban wpajał mu od młodego miłość do ojczyzny (tej prawdziwej — czyli Litwy), nagabywał do zemsty na Krzyżakach za porwanie go jako dziecko. 

Podczas jednej z potyczek na polu bitwy Halban i młody Walter Alf pozwolili się celowo pojmać i oddać w niewolę Litwinom (swoim prawdziwym rodakom). Trafili na dwór Kiejstuta, gdzie Walter pokochał Aldonę i wziął ją za żonę.

Ale atmosfera w państwie była gorąca przez ciągłe najazdy Krzyżaków na Litwę. Walter zdecydował — opuścił żonę i postanowił zniszczyć zakon od środka.

Na tym etapie kończy się pieśń Halbana na uczcie, goście namawiają go, by dokończył, ale nie daje się przekonać.

Konrad zainspirowany pieśnią Halbana i będąc pod lekkim wpływem alkoholu, zaczyna śpiewać balladę „Alpuhara” opowiadającą o walkach Maurów z Hiszpanami. Władca Almanzor za pomocą podstępu pokonał Hiszpanów. Władca muzułmański był bardzo sprytny, celowo zaraził się dżumą i udał się do obozu wroga, by „poddać się i przyjąć chrześcijaństwo”.

W rzeczywistości jednak chciał zarazić Hiszpanów śmiertelną dżumą. 

Podczas śpiewu Konrad prawie się demaskuje, chcąc zamiast Almanzora, dokończyć swoje prawdziwe imię (Alf Walter). 

Konrad Wallenrod streszczenie (część V)

Jak wspomniałem wcześniej — Mistrz Konrad Wallenrod za wszelką cenę chciał utrzymać pokojowe relacje z Litwą jako dowódca zakonu krzyżackiego. Mimo jego starań i tak doszło do konfrontacji stron. 

Książę Witold, który wcześniej biesiadował z Krzyżakami i zawarł sojusz, tuż przed bitwą go zerwał.

Podczas walk Konrad dość nieudolnie dowodził swoimi wojskami i zwiał z pola bitwy. Tymczasem w Malborku zebrało się sądowe zgromadzenie, które zdemaskowało Konrada. Okazało się, że kiedyś był on giermkiem prawdziwego Wallenroda, którego zamordował w Palestynie i zaczął podszywać się pod jego nazwisko po powrocie do Europy. Oskarżono podszywanego Konrada o zdradę i zabójstwo.

Konrad Wallenrod streszczenie (część VI)

Konrad obawia się i zdaje sobie sprawę, że może zostać przyłapany. Udaje się pod wieżę i rozmawia z Aldoną (jego żoną — jeszcze jako Alfa Waltera). Prosi ukochaną, by uciekła z nim z Malborka, lecz ona odmawia, argumentując, że oboje bardzo się zmienili od czasu ich zaślubin.

Narrator od tego momentu nie nazywa bohatera już Konradem Wallenrodem, ale jego prawdziwym imieniem — Alfem Walterem. 

Alf Walter wypija kielich z trucizną i żegna się z żoną. Zakonnicy, którzy odkryli jego oszustwo, docierają za późno, by postawić fałszywego „Mistrza” przed sądem i dokonać wyrok.

Halban zapowiada, że będzie głosił legendę o swoim przyjacielu. O tym jak Alf oszukał Krzyżaków i zniszczył ich od środka, a jego ofiara nie była bezowocna.

Aldona w tym czasie umiera z rozpaczy na wieży.

Wallenrodyzm — czym jest?

To metoda walki z wrogiem, opierająca się na zdradzie i podstępie. Jak wskazuje nazwa — pojęcie pochodzi od nazwiska tytułowego bohatera powieści poetyckiej Mickiewicza. 

To działania człowieka, który działa dla szczytnych ideałów, ale w sposób nieetyczny, wykorzystując przy tym podstęp i kłamstwo. Konrad Wallenrod ukrywał przed zakonem swoje rzeczywiste intencje. Udawał lojalność, zdobywał zaufanie i zasługi, by z zaskoczenia zniszczyć Krzyżaków od środka w akcie zemsty za porwanie go z Litwy jako dziecka.

Bohater popada w konflikt ze samym sobą, ma rozbieżne myśli — między szlachetnymi zasadami i nieuczciwym, nieetycznym sposobem działania.

Konrad Wallenrod — zapamiętaj

• Maska historyczna — zastosowana przez Mickiewicza by można było ją odczytywać w czasach ówczesnych wieszczowi. Krzyżacy symbolizowali Rosję, a Litwini — Polaków).
• Dekabryści — rewolucjoniści z Rosji, którzy sprzeciwiali się tyrańskim rządom cara, po którego śmierci, rozpoczęli powstanie w 1825, ale zostało ono szybko stłumione.

Konrad Wallenrod — interpretacja

• Lektura stanowi rozważanie nad dylematem: czy można działać według zasady, że cel uświęca środki. Konrad posługuje się podstępem, by obronić swoją ojczyznę. Działa nieetycznie, ale dla dobra i sprawiedliwości.
• Konrad, a właściwie Alf Walter, jest bohaterem tragicznym. Stawia się pośrodku równoważnych wartości, dopada go fatum.
• Mickiewicz pokazuje rolę literatury, która ma zagrzewać do walki z wrogiem i do obrony swojej ojczyzny i tradycji.

Konrad Wallenrod — pytania jawne

1. Podstępne metody walki z wrogiem jako zaprzeczenie etosu rycerskiego. Omów zagadnienie na podstawie Konrada Wallenroda Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
2. Dobro własne czy dobro ogółu – bohater literacki w sytuacji wyboru. Omów zagadnienie na podstawie Konrada Wallenroda Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
3. Miłość tragiczna. Omów zagadnienie na podstawie Konrada Wallenroda Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Matura z języka polskiego – darmowe próbki notatek i pełny pakiet

Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce Darmowe materiały.

Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.

Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami PDF do matury? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na https://www.instagram.com/setkazpolaka/.

Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu.

Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy. To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.

Artykuł zawiera: Konrad Wallenrod, Konrad Wallenrod streszczenie, Konrad Wallenrod bohaterowie.