Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem — streszczenie

• Hanna Krall, autorka reportażu Zdążyć przed Panem Bogiem, urodziła się 1935 roku i pochodzi z żydowskiej rodziny.
• Jest dziennikarką, wspołpracującą w przeszłości z wieloma czasopismami w Warszawie.
• Największą sławę przyniosła jej właśnie opracowywana przez nas lektura.
• Autorka poznała Marka Edelmana podczas przygotowań i zbierania informacji do obszernego reportażu na temat operacji serca.
• Niespodziewanie, podczas wywiadu, zapytała Edelmana, czy był w getcie – to rozpoczęło kilkumiesięczne rozmowy, których owocem była pozycja Zdążyć przed Panem Bogiem.
• Wywiad ukazał się publicznie w 1975 roku, a jako książka dwa lata później w 1977 roku.

Zdążyć przed Panem Bogiem – geneza

• Rozmowa z Markiem Edelmanem, jednym z ostatnich żyjących przywódców powstania w getcie warszawskim, stanowi podstawę reportażu „Zdążyć przed Panem Bogiem”.
• Edelman opowiada o dramatycznych wydarzeniach tamtych czasów, ukazując perspektywę zaangażowanego z perspektywy młodego człowieka.
• W trakcie rozmowy poruszane są różne tematy, takie jak życiorys Edelmana, jego praktyka lekarska i znajomość z profesorem Janem Mollem.
• Rozmowa rozpoczyna się od wspomnień Edelmana z 19 kwietnia 1943 roku, kiedy to wybuchło powstanie w getcie warszawskim.
• Chłodny dzień został przerwany przez odgłosy strzałów, które obudziły Edelmana. Wśród powstańców był młody chłopak, który miał dostarczyć broń z aryjskiej strony.
• Niestety, wybuch powstania uniemożliwił mu powrót, więc poprosił Edelmana, aby po wojnie odnalazł jego córkę.

Walka i przywództwo w Zdążyć przed Panem Bogiem

• Edelman opisuje przebieg walki podczas powstania w getcie warszawskim. Mówi o starciach z Niemcami na terenie fabryki szczotek, gdzie powstańcy stawiali opór. Po śmierci Mordechaja Anielewicza Edelman przejął dowodzenie i dowodził grupą 40 żołnierzy z Żydowskiej Organizacji Bojowej.
• Opowiada o dyscyplinie i determinacji powstańców, którzy walczyli mimo ogromu zła i śmierci.

Zdążyć przed panem Bogiem – cierpienie i determinacja

• Edelman wspomina o trudnych warunkach życia w getcie, głodzie i cierpieniu.
• Opisuje obojętność części mieszkańców Warszawy na tragedię, jaka rozgrywała się w getcie.
• Mówi o przyspieszonym wywożeniu Żydów do obozów koncentracyjnych i o uwięzionych w getcie, którzy byli zdecydowani walczyć do końca.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Zdążyć przed panem Bogiem – kontrowersje i krytyka

• Edelman tłumaczy się z wcześniejszego wywiadu, w którym opowiedział o różnych aspektach życia w getcie, w tym o kontrowersyjnych faktach z życiorysu Anielewicza.
• Za te wypowiedzi był krytykowany, ale Edelman twierdzi, że starał się opowiadać prawdę. Wyjaśnia, że niektórzy potrzebowali właśnie takiej opowieści.

Zdążyć przed panem Bogiem – wywiad ze świadkiem historii

• Rozmowa z Edelmanem to nie tylko relacja z powstania w getcie warszawskim, ale również wywiad ze świadkiem historii.
• Edelman opowiada o swojej pracy jako lekarza po wojnie, o ratowaniu ludzkiego życia i walce z chorobą.
• Podkreśla, że praca lekarza ma za zadanie przedłużać życie człowieka i chronić je przed Panem Bogiem.

Motywacje i przemijanie w Zdążyć przed Panem Bogiem

• Edelman porusza temat motywacji powstańców, którzy byli gotowi umrzeć publicznie, na oczach świata.
• Opowiada o strachu, jaki towarzyszył mieszkańcom getta, ale jednocześnie o determinacji do walki.
• Wskazuje na dramatyczną sytuację, w której getto było skazane na zagładę, a powstanie stało się jedynym wyborem.

Kompleks potulnej śmierci w Zdążyć przed Panem Bogiem

• Edelman wyjaśnia pojęcie „kompleksu potulnej śmierci”, które polega na bezsilności wobec własnej śmierci i braku możliwości przeciwstawienia się losowi.
• Opowiada o tym, jak wszyscy gettowicze, idący na śmierć, byli pozbawieni godności i jak to wpływało na ich psychikę.

Wielość form śmierci w Zdążyć przed Panem Bogiem

• Edelman opowiada o różnych rodzajach śmierci w getcie, które były nieodłączną częścią codzienności.
• Wspomina o tragicznych losach wielu osób, które zginęły podczas powstania lub zostały wywiezione do obozów koncentracyjnych.
• Mówi o tym, jak wiele osób zginęło z powodu głodu, chorób i wycieńczenia.

Demitologizacja i deheroizacja w Zdążyć przed Panem Bogiem

• W „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanna Krall demitologizuje i deheroizuje powstanie w getcie warszawskim, ukazując bohaterów jako zwykłych ludzi stawiających czoła okrucieństwu wojny.
• Edelman opowiada o codziennych tragediach, które były częścią życia mieszkańców getta i jak to wpływało na ich psychikę.

Zdążyć przed Panem Bogiem – rola lekarza

• Edelman opowiada o swojej roli jako lekarza, który starał się ratować życie swoich pacjentów. Wyjaśnia, że praca lekarza polega na walce z chorobą i przedłużaniu życia.
• Opowiada o swojej praktyce lekarskiej i o znaczeniu, jakie ma dla niego praca medycznego ratownika.

Zdążyć przed Panem Bogiem opracowanie

• „Zdążyć przed Panem Bogiem” to poruszający reportaż, który ukazuje dramatyczne wydarzenia powstania w getcie warszawskim z perspektywy Marka Edelmana.
• Opowieść o cierpieniu, determinacji i walce o życie jest niezwykle ważnym świadectwem tamtych czasów.
• Przez relację z powstania i opowieść o roli lekarza, Edelman zostaje przedstawiony jako bohater, który starał się zdążyć przed Panem Bogiem, przedłużając życie pacjentom.

Zdążyć przed Panem Bogiem – najważniejsze informacje:

• To reportaż autorstwa Hanny Krall. Początkowo miał być to wywiad z lekarzem, który wprowadza do swoich metod leczenia innowacyjne sposoby. Jednakże w trakcie rozmowy nagle wyłania się temat getta, który niespodziewanie zmienia tory rozmowy.
• Treści były zbierane przez około trzy miesiące, a ostatecznie wydano wywiad przez go opublikowanie w jednym z polskich czasopism w 1976 roku (jako książka rok później).
• Pojawiła się masa opinii – pozytywnych i negatywnych.
• To wywiad przeprowadzony przez Hannę Krall z przywódcą postania w getcie warszawskim – jest nim Marek Edelman. Opisuje on dramat wydarzeń z punktu widzenia młodego człowieka, który brał w nich udział.
• Marek Edelman wspomina w reportażu osobiste relacje z getta warszawskiego. 
• Pracował jako goniec szpitalny, uratował kilka osób z setek tysięcy, którzy jechali na śmierć do Treblinki.
• Edelman opisuje ciężkie warunki życia w getcie, ludzie umierali na ulicach, głodowali. Według niego współczesna cywilizacja nie potrafi sobie nawet wyobrazić skali tych warunków, pozbawionych moralności.
• Budziło kontrowersje to, że Edelman opowiadał o zdarzeniach bez zbędnej heroizacji wydarzeń, bo w rzeczywistości to wszystko było pełne strachu, brudu i nie było nic pięknego, zwłaszcza śmierć.
• Kluczowym elementem wywiadu jest opis lekarskiej przygody Marka Edelmana oraz jego powiązanie z Janem Mollem. Razem podejmowali nowatorskie i innowacyjne zabiegi, które w opinii publicznej mogły być postrzegane jako wręcz eksperymenty.
• Mamy więc przedstawienie dwóch wątków – Edelmana powstańca oraz lekarza. W getcie walczył fizycznie, a jaki lekarz walczył o życie pacjenta (siłował się z Bogiem o przeżycie). 
• Przedłużając życie pacjenta, daje im godną śmierć – jakiej nie mogli zaznać ludzie umierający w getcie. Stąd właśnie tytuł – “Zdążyć przed Panem Bogiem”, lekarz przedłuża życie pacjenta – siłuje się z Bogiem.

Zdążyć przed Panem Bogiem – motywy: 

• Holocaust
• getto
• II Wojna Światowa
• cierpienie
• walka
• ludzkie życie
• śmierć
• poświęcenie
• tragedia ludzka
• historia
• powstanie
• godność

Występują dwa okresy czasowe:

• Czasy wojny, powstanie w getcie – ludzie umierali niegodnie, wielki głód, tragedie ludzkie, zwłoki ludzkie na ulicach, przeludnienie, żywność była ograniczona i dostępna tylko na kartki.
• Czas po wojnie i praca w szpitalu – chęć przedłużenia życia pacjentów, danie im godnej śmierci, jakiej nie mogli doznać ludzie w getcie.

Bohaterowie z getta (Żydzi):

• Marek Edelman – jeden z założycieli ŻOBU, udało mu się uratować od śmierci kilka osób, które nie zostały wywiezione do obozu zagłady. Po śmierci Anielewicza dowodził oddziałem powstańców. Był twórcą metody leczenia chorób serca. Współpracował z profesorem Janem Mollem. Był „chytrzejszy” od śmierci, ratował pacjentów, przedłużał ich życie – to było właśnie zdążenie przed Panem Bogiem. 

• Anielewicz – popełnił samobójstwo, malował skrzela ryb farbą, żeby wyglądały na świeże. Był inteligentny i mądry, ale miał słabą psychikę. Najpierw zabił swoją dziewczynę, a potem siebie. 
• Michał Klepfisz – wysoki i szczupły, bohaterskim czynem zasłonił swoim ciałem strzały z karabinu, chroniąc jednocześnie grupę uciekinierów. Pośrednik w przekazywaniu broni od AK do getta.
• Adam Czerniakow — inżynier, popełnił samobójstwo po akcji przesiedleńczej przeprowadzonej przez Niemców. 
• Arie Wilner — zdobywał broń dla walczących rodaków, przechowywał ją u sióstr Dominikanek.
• Antek (Icchak Cukierman) – zastępca Anielewicza, zawsze nosił “torbę granatów”, po wojnie emigrował do Stanów.
• Teodozja – lekarz w szpitalu w getcie, prowadziła badania nad przemianą spoczynkową materii u ludzi głodnych.
• Zygmunt (Zalman Frydrych) – zajmował się przemytem broni, podczas ewakuacji z fabryki szczotek, strzelił w lampę i umożliwił ucieczkę powstańcom z podpalonego budynku przez Niemców.
• Pola Lifszyc – młoda dziewczyna, dobrowolnie pojechała do obozu i tam zginęła, symbol poświęcenia.
• Rywka Urman – z głodu odgryzła kawałek ciała swojego zmarłego synka.

Bohaterowie Polacy:

• Henryk Grabowski — organizował w Wilnie Żydów do walki, w Warszawie ukrywał w swoim mieszkaniu żydowskich znajomych. Jan Moll — chirurg, ceniony, jedyny widział na własne oczy bijące serce i przeprowadzał na nim operację. Bał się zarzutów o eksperymentowanie na ludziach.
• Jan Moll – profesor, pierwszy widział bijące serce, specjalista od skomplikowanych operacji kardiologicznych.

Pacjenci Edelmana – bohaterowie Zdążyć przed Panem Bogiem

• Rzewuski – kierownik fabryki.
• Wilczkowki – inżynier, kochał góry (Tatry).
• Rudny – produkował maszyny, w rok po operacji przyniósł bukiet kwiatów Markowi Edelmanowi.
• Pani Bubnerowa – składała długopisy, skazana na rok pozbawienia wolności za łapówki, po rozprawie zmarła na zawał.

Zdążyć przed Panem Bogiem streszczenie

• W pierwszym fragmencie Marek Edelman o powodzie wybuchu powstania — miało ono pokazać, że ludzie, którzy są skazani na porażkę, chcą umrzeć podczas walki.
• Poznajemy pierwszego dowódcę — Anielewicza oraz Michała Klepfisza. Edelman opowiada o swoich obowiązkach gońca szpitalnego i wywózkach Żydów do obozów koncentracyjnych,
• Niemcy we wrześniu zlikwidowali szpital. Jedna z pielęgniarek podała dzieciom truciznę, zanim zdążyli dotrzeć tam żołnierze. Ten, czym był uznany za bohaterski — uratowała pacjentów od gorszej śmierci w męczarniach.
• Następnie Edelman opowiada o Anielewiczu, który malował skrzela ryb. Lekarz wyznaje również, że nie potrafi mówić o powstaniu w sposób podniosły.
• Dalsze fragmenty reportażu opisują trzy stopnie wychudzenia, które prowadzą ostatecznie do śmierci głodowej. Edelman opowiada nawet o czynach kanibalistycznych (matka, która nadgryzła ciało swojego zmarłego synka).
• Następnie poznajemy pracę profesora Jana Molla (Edelman należał do jego zespołu). Moll był wspaniałym kardiochirurgiem, przeprowadzał skomplikowane i zaawansowane operacje.
• Edelman wspomina także starego Żyda stojącego na beczce, któremu dwóch esesmanów obcinało brodę. To symbol odarcia z godności.
• Edelman porusza też kontrowersje — np. obecność prostytutek w getcie.
• W dalszej części poznajemy losy pacjentów Edelmana, którzy po operacjach zaczęli doceniać życie bardziej niż pracę.
• Hanna Krall opisuje także okoliczności kariery lekarskiej Edelmana. To żona zapisała go na studia. Na zajęciach Edelman uświadomił sobie, że może ratować ludzkie życie i „zdążyć przed Panem Bogiem”.
• Podsumowanie dzieła pokazuje, że trudno jest ustalić uporządkowane fakty, zeznania świadków są rozbieżne. Dla rozmówcy nie ma to już znaczenia. 
• Końcowy fragment odnosi się już konkretnie do pracy Marka Edelmana jako chirurga — operacja to wyścig z Panem Bogiem o największą wartość, jaką jest życie.

Zdążyć przed Panem Bogiem ile stron ma lektura?

Zdążyć przed Panem Bogiem nie jest zbyt obszerną lekturą, zależnie od wydania ma około 70 stron.

Matura 2024 – darmowe próbki notatek i pełny pakiet

Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce “Darmowe materiały”.

Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.

Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami PDF do matury? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na https://www.instagram.com/setkazpolaka/

Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu.

Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy. To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.

Artykuł zawiera: Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem, Zdążyć przed Panem Bogiem opracowanie.