Postawy odwagi i tchórzostwa. Omów zagadnienie na podstawie Potopu Henryka Sienkiewicza
Postawy odwagi i tchórzostwa. Omów zagadnienie na podstawie Potopu Henryka Sienkiewicza — opracowane pytanie jawne matura ustna.
Każdy z nas ma w sobie dwie twarze, które ukazują się w zależności od sytuacji, w jakiej się znajdujemy. Bywają chwile, gdy nasza pewność siebie i przekonania popychają nas do odważnych czynów.
Jednak są też momenty, kiedy ogarnia nas paraliżujący strach, a nasze działania stają się bardziej wyrazem tchórzostwa niż męstwa. Literatura doskonale ilustruje te dwie postawy, przedstawiając bohaterów, którzy stają przed trudnymi wyborami, często balansując na granicy odwagi i strachu.
W niniejszym artykule przyjrzymy się temu zagadnieniu w kontekście kilku dzieł literackich, zaczynając od Potopu Henryka Sienkiewicza.
ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!
Postawy odwagi i tchórzostwa – pełne pytanie jawne
Postawy odwagi i tchórzostwa. Omów zagadnienie na podstawie Potopu Henryka Sienkiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
Postawy odwagi i tchórzostwa — skąd brać konteksty?
Matura ustna — przydatne linki
Zanim zaczniemy omawiać różne postawy odwagi i tchórzostwa, chcę przekazać Ci kilka ważnych miejsc, do których warto zajrzeć przed maturą ustną z języka polskiego.
- Lista pytań jawnych na maturę ustną z języka polskiego
- Przykładowe wypowiedzi na 100% – matura ustna
Postawy odwagi i tchórzostwa — Andrzej Kmicic (Potop)
Andrzej Kmicic, główny bohater Potopu Henryka Sienkiewicza, jest postacią niezwykle dynamiczną, której losy odzwierciedlają przemianę człowieka od lekkomyślnego awanturnika do prawdziwego bohatera narodowego. Początkowo Kmicic jawi się jako typowy szlachcic-sarmata, oddany swoim własnym przyjemnościom i prywatnym sporom. Porywczy, gwałtowny i dumny, staje się postrachem dla swoich wrogów, ale także przyczyną wielu problemów i nieszczęść dla swoich bliskich. Jego życie pełne jest intryg, a wybory, których dokonuje, prowadzą go na skraj społecznego odrzucenia.
Szczególnie widoczne jest to, gdy Kmicic, nie zważając na konsekwencje swoich działań, angażuje się w zdradzieckie działania Radziwiłłów, wierząc, że służy ojczyźnie, gdy w rzeczywistości działa na jej szkodę. Zawiedziony i zhańbiony, traci szacunek Oleńki, którą kocha, oraz uznanie i zaufanie swoich towarzyszy broni. Ta bolesna strata staje się dla Kmicica punktem zwrotnym, zmuszając go do refleksji nad swoim postępowaniem i wartościami, które do tej pory były mu bliskie.
Jego droga ku odkupieniu rozpoczyna się w momencie, gdy decyduje się na walkę z najeźdźcami szwedzkimi, nie dla własnych korzyści, lecz z prawdziwego poczucia obowiązku wobec ojczyzny. Kmicic staje się kluczową postacią podczas obrony Jasnej Góry, gdzie jego odwaga i determinacja sprawiają, że zyskuje nową tożsamość – staje się dowódcą, który jest gotów poświęcić wszystko dla dobra kraju. Kiedy zgłasza się na ochotnika do wysadzenia szwedzkiej kolubryny (armaty), narażając swoje życie, pokazuje, że jego wcześniejszy egoizm ustąpił miejsca prawdziwemu patriotyzmowi.
Nie tylko czyny bojowe świadczą o jego przemianie, ale także relacje z innymi bohaterami. Kmicic nawiązuje głęboką więź z Michałem Wołodyjowskim, który staje się dla niego wzorem rycerskich cnót i oddania sprawie narodowej. Przyjaźń ta umacnia w nim przekonanie, że warto walczyć o to, co słuszne, nawet za cenę własnego życia.
Przemiana Kmicica nie byłaby jednak pełna bez roli, jaką odegrała w niej Oleńka. Jej miłość i wierność stają się dla Kmicica najważniejszym motorem do działania. Pragnąc odzyskać jej zaufanie i miłość, bohater podejmuje się najtrudniejszych wyzwań, a każde z nich zbliża go do pełnego odkupienia. Miłość do Oleńki, połączona z poczuciem obowiązku wobec ojczyzny, sprawiają, że Kmicic przechodzi duchową metamorfozę, stając się symbolem odrodzenia moralnego i narodowego.
Andrzej Kmicic to postać, która doskonale ilustruje proces dojrzewania człowieka przez wyzwania i trudności. Jego przemiana z awanturnika w bohatera narodowego to symboliczne odzwierciedlenie walki z własnymi słabościami oraz poszukiwania wyższych wartości, które nadają życiu sens.
Postawy odwagi i tchórzostwa — Janusz Radziwiłł (Potop)
Janusz Radziwiłł jest postacią, która ucieleśnia cechy zdrady i tchórzostwa, stając się symbolem moralnego upadku w obliczu zagrożenia narodowego. Radziwiłł, jako potężny magnat, posiadał ogromny wpływ na polityczne i militarne losy Rzeczypospolitej, co czyni jego zdradę szczególnie bolesną i szkodliwą dla kraju. Jego decyzje, motywowane strachem przed Szwedami oraz chęcią zachowania własnej pozycji i majątku, prowadzą go do haniebnych działań, które kładą się cieniem na jego postaci.
Zdrada Janusza Radziwiłła zaczyna się od tajnych negocjacji z Karolem Gustawem, królem Szwecji, w czasie gdy Polska stoi w obliczu jednej z największych katastrof militarnych w swojej historii. Zamiast stawić czoła wrogowi i bronić swojej ojczyzny, Radziwiłł decyduje się na zdradziecki akt oddania Litwy w ręce szwedzkiego najeźdźcy. W zamian za osobiste korzyści i obietnicę zachowania swoich posiadłości, podpisuje układ, który nie tylko łamie przysięgę wierności wobec Rzeczypospolitej, ale również naraża kraj na dalsze zniszczenia i cierpienia.
Motywacje Radziwiłła są głęboko zakorzenione w jego strachu przed utratą władzy i majątku. W obliczu zagrożenia wojną, książę nie jest w stanie zaryzykować własnego dobrobytu dla dobra ogółu.
Jego tchórzostwo nie pozwala mu na podjęcie walki z najeźdźcą, co ostatecznie prowadzi go do moralnego upadku. Radziwiłł staje się uosobieniem zdrady narodowej, człowiekiem, który w chwili próby wybiera najgorszą z możliwych dróg — drogę kolaboracji z wrogiem.
Postawa Janusza Radziwiłła kontrastuje wyraźnie z postawą innych bohaterów Potopu, takich jak Ksiądz Augustyn Kordecki, który w obliczu tej samej sytuacji wybiera wierność i walkę. Kordecki, choć ma znacznie mniejsze możliwości i zasoby niż Radziwiłł, decyduje się na obronę Jasnej Góry, stając się symbolem niezłomnej wiary i patriotyzmu. Podczas gdy Radziwiłł ulega strachowi i dąży do zachowania własnej skóry kosztem ojczyzny, Kordecki wierzy w zwycięstwo, mobilizuje ludzi do obrony i stawia czoła najeźdźcy z wiarą i odwagą. Ten kontrast pokazuje, że prawdziwa odwaga nie wynika z pozycji czy majątku, ale z gotowości do poświęceń w imię wyższych wartości.
Zdrada Janusza Radziwiłła nie tylko odbija się na jego osobistej reputacji, ale także przynosi fatalne konsekwencje dla całej Rzeczypospolitej. Jego działania prowadzą do chaosu, co znacznie osłabia kraj w walce z wrogiem. Radziwiłł, próbując uratować siebie i swoje dobra, przyczynia się do głębokiego kryzysu narodowego, pokazując, jak destrukcyjne mogą być decyzje motywowane strachem i egoizmem.
Radziwiłł swoją zdradą zapisuje się na kartach historii nie jako bohater, ale jako zdrajca, który w kluczowym momencie wybrał osobiste bezpieczeństwo ponad interes narodu.
Janusz Radziwiłł to postać, która w Potopie reprezentuje najgorsze cechy ludzkiego charakteru — tchórzostwo, egoizm i zdradę. Jego decyzje nie tylko kompromitują go jako magnata i przywódcę, ale także pokazują, jak łatwo można zniszczyć zaufanie i reputację, gdy kieruje się strachem zamiast odwagą i lojalnością wobec ojczyzny.
ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!
Postawy odwagi i tchórzostwa — Przedwiośnie (Cezary Baryka)
Cezary Baryka, główny bohater powieści Przedwiośnie Stefana Żeromskiego, to postać niezwykle złożona, której losy ukazują dramatyczną drogę od młodzieńczego buntu i nieposłuszeństwa do pełnej dojrzałości i odwagi. Jego przemiana, osadzona na tle burzliwych wydarzeń historycznych, stanowi symboliczną ilustrację poszukiwania tożsamości, sensu życia i miejsca w odrodzonej Polsce.
Na początku powieści Cezary Baryka jest młodym, zbuntowanym chłopcem, wychowującym się w Baku w rodzinie polskich emigrantów. Wychowanie w duchu wolności i nieskrępowanego buntu wobec autorytetów kształtuje jego poczucie niezależności, ale także prowadzi do nieposłuszeństwa i konfliktu z najbliższymi, zwłaszcza z matką.
Cezary zafascynowany jest ideami rewolucji, widząc w nich szansę na zburzenie starego porządku i stworzenie nowego, bardziej sprawiedliwego świata. Jednak jego bunt nie jest oparty na głębokim zrozumieniu idei, lecz na młodzieńczej arogancji i potrzebie sprzeciwu wobec wszelkich form autorytetu. Dopiero dramatyczne wydarzenia, takie jak rewolucja w Baku i śmierć matki, skłaniają go do głębszej refleksji nad swoim życiem i wartościami, które dotąd wydawały mu się niewzruszone.
Śmierć matki staje się dla Cezarego momentem przełomowym, który skłania go do podjęcia decyzji o powrocie do Polski, ojczyzny, o której dotąd znał jedynie z opowieści. Podróż do Warszawy i zetknięcie z rzeczywistością odrodzonego, ale wciąż zniszczonego kraju, powodują u niego poczucie rozczarowania.
Obraz Polski, którą zastał, różni się drastycznie od idealistycznej wizji szklanych domów, którą znał z opowieści ojca. Zamiast harmonii i dobrobytu, widzi kraj wyniszczony przez wojnę, biedę i chaos. To zderzenie z rzeczywistością staje się dla Cezarego powodem przemiany — młodzieńczy bunt przeradza się w dojrzałą refleksję nad miejscem jednostki w społeczeństwie i jej odpowiedzialnością za losy kraju.
W miarę rozwoju fabuły, Cezary coraz bardziej angażuje się w życie społeczne i polityczne odrodzonej Polski. Z młodzieńczego buntownika, który z lekceważeniem podchodził do wszelkich autorytetów, Baryka staje się świadomym obywatelem, gotowym do podjęcia wyzwań stawianych przez nową rzeczywistość. Przełomowym momentem w jego życiu jest udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Nie jest już zbuntowanym chłopcem, który ucieka przed odpowiedzialnością, ale mężczyzną, który z odwagą i determinacją staje do walki o przyszłość swojego kraju.
Cezary Baryka w Przedwiośniu symbolizuje nie tylko drogę indywidualnego rozwoju, ale także szerszy proces dojrzewania całego pokolenia Polaków, które musiało odnaleźć swoje miejsce w nowej rzeczywistości po odzyskaniu niepodległości. Jego przemiana z młodzieńczego buntownika w dojrzałego, odpowiedzialnego obywatela, gotowego do poświęceń, odzwierciedla trudności i wyzwania, przed jakimi stanęło całe społeczeństwo w okresie międzywojennym.
Cezary, choć wciąż pełen sprzeczności i wątpliwości, na końcu powieści jawi się jako postać, która zrozumiała, że prawdziwa odwaga nie polega na ślepym buncie, ale na gotowości do działania w imię wyższych wartości, takich jak wolność, sprawiedliwość i dobro wspólne.
Jego udział w marszu na Belweder, gdzie idzie na czele pochodu, staje się symbolicznym aktem przejścia od indywidualizmu i buntu do solidarności i odpowiedzialności za losy swojego kraju.
Postawy odwagi i tchórzostwa — Antygona i Kreon
Tragedia Antygona autorstwa Sofoklesa to jedno z najbardziej znanych dzieł literatury starożytnej, w którym zderzają się dwie fundamentalne postawy: odwaga i tchórzostwo. Centralnym punktem konfliktu jest postać Antygony, młodej kobiety, która wykazuje się niezwykłą odwagą, decydując się sprzeciwić królowi i postępować zgodnie z własnym sumieniem oraz wyższymi prawami boskimi. Jej przeciwieństwem jest Kreon, władca Teb, który kierując się strachem przed podważeniem swojej władzy, podejmuje decyzje, które ostatecznie prowadzą go do zguby.
Antygona, córka Edypa, staje przed tragicznym wyborem, gdy jej brat Polinejkes, uznany za zdrajcę, zostaje pozbawiony prawa do pochówku przez rozkaz Kreona. W świecie starożytnej Grecji odmówienie pochówku było równoznaczne z wiecznym potępieniem duszy, co było dla Antygony nie do przyjęcia.
Mimo surowych zakazów Kreona, które przewidywały karę śmierci za nieposłuszeństwo, Antygona decyduje się pochować brata, wiedząc, że naraża się na najgorsze. Jej postawa jest wyrazem nie tylko siły charakteru, ale także głębokiej wiary w boskie prawa, które stawia ponad ludzkie prawo. Antygona kieruje się nie tylko miłością do brata, ale również przekonaniem o słuszności swojego postępowania, co czyni ją symbolem odwagi i niezłomności.
Z drugiej strony mamy Kreona, który jako nowy władca Teb stara się umocnić swoją pozycję, pokazując, że jest zdecydowanym i nieugiętym władcą. Jego decyzja o zakazie pochówku Polinejkesa oraz surowe traktowanie każdego, kto spróbuje złamać jego rozkaz, wynikają z potrzeby zademonstrowania siły i autorytetu.
Kreon wierzy, że jeśli okaże słabość w tej kwestii, straci szacunek swoich poddanych i autorytet jako władca. Jednak jego pozorna stanowczość jest w rzeczywistości zakorzeniona w głębokim strachu przed utratą kontroli nad państwem. Kreon, w swoim zaślepieniu władzą i strachu przed podważeniem jego decyzji, odmawia słuchania rad innych, w tym proroka Tejrezjasza, który ostrzega go przed konsekwencjami jego działań.
Tragedia rozwija się w dramatyczny sposób, gdy Antygona zostaje pojmana i skazana na śmierć. Kreon, mimo licznych ostrzeżeń i próśb, w tym od swojego syna Hajmona, który jest narzeczonym Antygony, nie ustępuje.
Jego upór i duma prowadzą go do katastrofy – Antygona popełnia samobójstwo w więzieniu, a Hajmon, nie mogąc znieść jej straty, również odbiera sobie życie. Na tym nie kończą się tragedie Kreona – jego żona Eurydyka, dowiedziawszy się o śmierci syna, także odbiera sobie życie, obwiniając męża za wszystkie nieszczęścia.
Ostatecznie, Kreon zostaje sam, zrujnowany przez własną pychę i strach przed utratą władzy. Jego tchórzostwo, ukryte pod maską surowości, doprowadza do zagłady jego rodziny i do utraty wszystkiego, co było dla niego ważne.
Antygona staje się symbolem odwagi, która wykracza poza zwykłe ludzkie rozumienie – jest gotowa poświęcić własne życie w imię wyższych wartości, wierząc, że to, co robi, jest słuszne nie tylko w oczach ludzi, ale przede wszystkim w oczach bogów. Jej moralna determinacja i niezłomność stoją w ostrym kontraście do tchórzostwa Kreona, który obawia się, że utraci władzę, jeśli okaże choćby odrobinę litości lub przyzna się do błędu.
ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!
Postawy odwagi i tchórzostwa — Dżuma
W powieści Dżuma Alberta Camusa, na tle epidemii, która nawiedza miasto Oran, wyłaniają się dwie kluczowe postaci, które w różny sposób mierzą się z kryzysem: doktor Bernard Rieux i dziennikarz Raymond Rambert. Obaj bohaterowie przedstawiają różne podejścia do zagrożenia, a ich historie stanowią głęboką refleksję nad ludzką odwagą, poczuciem obowiązku i moralnymi wyborami, które muszą zostać podjęte w obliczu katastrofy.
Doktor Bernard Rieux jest jednym z pierwszych, którzy dostrzegają niebezpieczeństwo wynikające z rozprzestrzeniającej się zarazy. Jego postawa od początku jest jednoznaczna – Rieux nie ma złudzeń co do skali zagrożenia i od razu angażuje się w walkę z epidemią. Jako lekarz czuje się odpowiedzialny za mieszkańców Oranu i, mimo że wie, iż nie jest w stanie ocalić wszystkich, nie rezygnuje ze swoich obowiązków.
Jego odwaga nie jest spektakularna, ale wyraża się w codziennym, nieustannym poświęceniu dla innych, w walce z niewidzialnym i śmiertelnym wrogiem. Rieux działa z pełnym przekonaniem, że jego rola jako lekarza zobowiązuje go do pozostania na miejscu i niesienia pomocy, nawet gdy jego własne życie staje się zagrożone. Jest to odwaga wynikająca z poczucia obowiązku, która nie szuka poklasku ani uznania – Rieux po prostu robi to, co uważa za słuszne, nie oczekując nagrody ani wdzięczności.
Rieux, choć na zewnątrz wydaje się zimny i zdystansowany, wewnętrznie zmaga się z bólem i rozpaczą. Wie, że jego żona, która opuściła miasto na początku zarazy, jest poważnie chora, ale mimo to pozostaje w Oranie, świadomy, że jego obecność jest niezbędna. To wyraz najwyższej formy odwagi – poświęcenie własnych pragnień i osobistego szczęścia dla dobra innych. Rieux, choć osamotniony w swoim cierpieniu, nie poddaje się i kontynuuje swoją pracę z niezmienną determinacją, stając się symbolem niezłomności w obliczu trudności.
Z kolei Raymond Rambert, paryski dziennikarz, początkowo ma zupełnie inne podejście do sytuacji w Oranie. Kiedy miasto zostaje zamknięte, Rambert, który przybył tam, by napisać artykuł, początkowo koncentruje się na jednym celu: jak najszybciej opuścić Oran i wrócić do swojej ukochanej, która czeka na niego w Paryżu.
Jego pierwsze reakcje są całkowicie zrozumiałe – zaraza jest dla niego czymś obcym, czymś, co nie powinno go dotyczyć. Rambert czuje się jak więzień, niesprawiedliwie uwięziony w obcym mieście, z dala od swojego dotychczasowego życia. Jego działania, mające na celu ucieczkę z Oranu, nie wynikają z tchórzostwa, lecz z pragnienia powrotu do normalności i poczucia, że jego życie nie powinno być zrujnowane przez wydarzenia, nad którymi nie ma kontroli.
Jednak z biegiem czasu, gdy Rambert obserwuje działania Rieux i innych mieszkańców miasta, zaczyna przechodzić wewnętrzną przemianę. Coraz bardziej uświadamia sobie, że jego początkowy egoizm jest nie do pogodzenia z moralnym obowiązkiem pomocy innym w obliczu wspólnego zagrożenia. Rambert zaczyna dostrzegać, że zaraza to nie tylko jego problem, ale problem całej społeczności, której stał się częścią, choć nie z własnej woli.
W końcu, mimo że ma możliwość ucieczki, decyduje się pozostać w Oranie i włączyć w walkę z epidemią. Jego decyzja o pozostaniu, mimo że wcześniej walczył o możliwość wyjazdu, świadczy o jego wewnętrznej przemianie i odwadze, która wyraża się w gotowości do poświęcenia osobistych pragnień na rzecz dobra wspólnego.
Przemiana Ramberta jest kluczowym momentem w powieści, pokazującym, że odwaga nie zawsze jest cechą wrodzoną, ale może być wynikiem świadomego wyboru. Rambert, z człowieka skupionego na własnych potrzebach, staje się kimś, kto rozumie wagę solidarności i wspólnego działania w obliczu katastrofy.
Bernarda Rieux i Raymond Rambert w Dżumie reprezentują dwa różne podejścia do odwagi w obliczu kryzysu. Rieux od samego początku działa z nieustępliwą determinacją i poczuciem obowiązku, stając się uosobieniem cichej, codziennej odwagi.
Rambert natomiast przechodzi proces przemiany, od egoistycznego pragnienia ucieczki do pełnej odpowiedzialności i zaangażowania w walkę z zarazą.
Obie postacie, choć na różne sposoby, pokazują, że prawdziwa odwaga polega na stawieniu czoła trudnościom i działaniu na rzecz innych, nawet w najbardziej beznadziejnych sytuacjach.
Postawy odwagi i tchórzostwa — Kordian
Tytułowy Kordian przechodzi ewolucję od zagubionego, pełnego wątpliwości młodzieńca do człowieka, który, mimo wielu wahań, podejmuje próbę stania się bohaterem narodowym. Proces ten jest jednak skomplikowany i pełen niepowodzeń, co czyni Kordiana postacią tragiczną, a jednocześnie głęboko ludzką.
Na początku dramatu Kordian jawi się jako młody człowiek, który zmaga się z brakiem sensu i celu w życiu. Jego istnienie wypełniają nuda, apatia i niepewność, które prowadzą go do głębokiego kryzysu egzystencjalnego. Nie odnajdując wartości, dla których mógłby żyć, Kordian decyduje się na desperacki krok – próbę samobójczą.
Akt ten jest wyrazem jego wewnętrznego tchórzostwa, ucieczki przed trudnościami i brakiem odwagi do stawienia czoła wyzwaniom życia. Próba ta kończy się jednak niepowodzeniem, co jeszcze bardziej pogłębia jego poczucie bezsensu i nieudacznictwa.
W poszukiwaniu sensu, Kordian wyrusza w podróż po Europie, która staje się dla niego swoistą szkołą życia. W Londynie dostrzega wszechobecną dominację pieniądza, co utwierdza go w przekonaniu o pustce wartości materialnych.
W Rzymie z kolei przeżywa rozczarowanie miłością, gdy Wioletta, którą uważał za obiekt swojej romantycznej fascynacji, okazuje się być zainteresowana jedynie jego majątkiem. Jeszcze większe rozczarowanie przynosi mu spotkanie z papieżem, który nie chce wspierać polskich aspiracji narodowych. Te doświadczenia kształtują jego świadomość i prowadzą do stopniowego dojrzewania. Kordian zaczyna dostrzegać, że jego młodzieńcze marzenia o miłości i sławie są iluzoryczne, a prawdziwym wyzwaniem jest znalezienie celu, który przekracza jednostkowe pragnienia.
Przełomowym momentem w życiu Kordiana jest scena na szczycie Mont Blanc, gdzie bohater doznaje mistycznego olśnienia. Na wysokości Mont Blanc, w otoczeniu majestatycznej przyrody, Kordian przeżywa moment uniesienia, w którym dostrzega swoją rolę w świecie. Zrozumienie, że Polska, będąca w niewoli, potrzebuje bohatera, który będzie gotów poświęcić swoje życie dla jej wolności, przekształca Kordiana z zagubionego młodzieńca w człowieka z misją.
Dostrzega, że Polska ma się stać Winkelriedem narodów – postacią, która poświęci się dla wolności swojego narodu, podobnie jak legendarna postać Arnolda Winkelrieda, który oddał życie, aby przełamać szeregi wroga.
Pełen nowo odkrytej determinacji, Kordian postanawia dokonać zamachu na cara – symbol zniewolenia Polski. Jednak mimo swojego postanowienia, Kordian nadal zmaga się z wewnętrznymi wątpliwościami.
Kordian, mimo swoich niepowodzeń, pozostaje w pamięci jako postać, która, przechodząc od młodzieńczego tchórzostwa do próby stania się narodowym bohaterem, pokazuje, że droga do wielkości jest pełna trudności, a prawdziwa odwaga wymaga nie tylko wielkich czynów, ale i wewnętrznego pokonania własnych słabości.
Jego postać staje się wzorem dla przyszłych pokoleń Polaków, którzy wciąż muszą zmagać się z wyzwaniami, jakie stawia przed nimi historia. Kordian, choć nie osiągnął swojego celu, pozostaje przykładem tego, że nawet nieudane próby mogą być świadectwem wielkości ducha i gotowości do poświęceń dla ojczyzny.
ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!
Postawy odwagi i tchórzostwa — Balladyna
Balladyna Juliusza Słowackiego to dramat, w którym tytułowa bohaterka, staje się symbolem tragicznej postaci, ulegającej własnym słabościom, tchórzostwu oraz niepohamowanej ambicji. Jej droga od prostego życia na wsi do krwawej walki o władzę to historia pełna zdrad, intryg i zbrodni, które prowadzą ją do ostatecznej zguby. Postać Balladyny ukazuje, jak tchórzostwo i pragnienie władzy mogą zniszczyć nie tylko jednostkę, ale także jej otoczenie.
Na początku dramatu Balladyna jest jedną z dwóch córek ubogiej wdowy, żyjącej w skromnych warunkach na wsi. Gdy do ich chaty przybywa książę Kirkor, poszukujący żony, Balladyna od razu dostrzega w nim szansę na ucieczkę z biedy i osiągnięcie lepszego życia.
Kiedy Kirkor ogłasza konkurs na zbieranie malin, którego zwyciężczyni zostanie jego żoną, Balladyna nie zamierza polegać jedynie na własnych umiejętnościach. W akcie tchórzostwa i desperacji, bojąc się, że przegra z siostrą Aliną, Balladyna postanawia popełnić zbrodnię – zabija swoją siostrę, aby zdobyć maliny i zapewnić sobie małżeństwo z księciem.
To pierwsze morderstwo jest kluczowym momentem w życiu Balladyny, które rozpoczyna spiralę zbrodni i kłamstw. W ten sposób Słowacki ukazuje, jak tchórzostwo – lęk przed porażką, przed utratą szansy na lepsze życie – prowadzi bohaterkę do przekroczenia granicy moralnej, co ma tragiczne konsekwencje.
Po zabójstwie Aliny Balladyna próbuje ukryć swoje zbrodnie, ale krwawe znamię, które pojawia się na jej czole, staje się symbolicznym znakiem jej winy, przypominającym jej o popełnionych czynach.
W miarę rozwoju akcji Balladyna coraz bardziej pogrąża się w sieci intryg, które mają na celu utrzymanie zdobytej władzy. Jej tchórzostwo nie pozwala jej na przyznanie się do winy ani na naprawienie swoich błędów.
Zamiast tego, Balladyna brnie dalej w kłamstwa i kolejne zbrodnie, pozbawiając życia każdego, kto może zagrozić jej pozycji. Zabija nie tylko niewinnych ludzi, ale także swoich bliskich, w tym swojego męża Kirkora. Zawodzi także swoją matkę, której wyrzeka się ze wstydu przed swoim pochodzeniem.
Każdy kolejny krok Balladyny prowadzi ją coraz bliżej upadku, ponieważ zamiast stawić czoła konsekwencjom swoich czynów, wybiera drogę ucieczki, zamykając się w kręgu własnych ambicji i lęków.
Balladyna, pragnąc władzy, całkowicie zapomina o moralności i wartościach, które powinny kierować życiem człowieka. Jej decyzje nie wynikają z siły charakteru, lecz z lęku przed utratą kontroli i upadkiem, co w końcu staje się jej największym wrogiem.
Tchórzostwo Balladyny, przejawiające się w nieustannym dążeniu do ukrywania prawdy i eliminowania wszystkich zagrożeń, ostatecznie prowadzi ją do katastrofy. W kulminacyjnym momencie dramatu, gdy Balladyna osiąga szczyt władzy i zostaje królową, pojawia się ostateczna sprawiedliwość – zostaje rażona piorunem i umiera, a jej krwawe zbrodnie wychodzą na jaw.
Upadek Balladyny ukazuje, że władza zdobyta na drodze zbrodni i tchórzostwa nie może przynieść trwałego szczęścia ani spełnienia. Słowacki poprzez postać Balladyny ostrzega przed konsekwencjami wyborów motywowanych strachem i chciwością.
Balladyna, zamiast stać się szlachetną władczynią, staje się symbolem upadku moralnego, a jej los pokazuje, że nie można uciec przed odpowiedzialnością za swoje czyny. Jej tragiczna śmierć stanowi wyraz nieuchronnej sprawiedliwości, która dosięga tych, którzy swoje życie opierają na zbrodni i tchórzostwie.
Postawy odwagi i tchórzostwa — Adam i Ewa
Historia Adama i Ewy, pierwszych ludzi stworzonych przez Boga według Księgi Rodzaju, jest jednym z najbardziej znanych i symbolicznych opowieści biblijnych, które ukazują fundamentalne aspekty ludzkiej natury – odwagę, ciekawość, a także wstyd i poczucie winy.
Na początku historii Adam i Ewa żyją w Ogrodzie Eden, miejscu, które jest synonimem doskonałości, harmonii i niewinności. Oboje cieszą się pełnią życia, mając do dyspozycji wszystkie dary stworzenia. Żyją w bliskiej relacji z Bogiem, który daje im jedno przykazanie – zakaz spożywania owoców z drzewa poznania dobra i zła.
Jednak pokusa, jaką stwarza zakazany owoc, oraz kuszenie przez węża, budzą w nich ciekawość i chęć poznania tego, co zakazane. W tym momencie ujawnia się odwaga, a może raczej śmiałość, która popycha ich do przekroczenia granicy wyznaczonej przez Boga.
Decyzja Adama i Ewy o zjedzeniu zakazanego owocu jest aktem odwagi, ale także buntu. Postanawiają oni sprzeciwić się boskiemu zakazowi, pragnąc posiąść wiedzę, która uczyni ich równymi Bogu w rozumieniu dobra i zła.
Ten moment jest kluczowy, ponieważ symbolizuje pierwszy akt wolnej woli człowieka, który decyduje się na ryzykowne działanie, mimo że zna jego konsekwencje. Odwaga Adama i Ewy, choć na pierwszy rzut oka wydaje się być śmiała, w rzeczywistości jest aktem nieposłuszeństwa, który prowadzi do upadku i utraty pierwotnej niewinności.
Po zjedzeniu owocu z drzewa poznania dobra i zła natychmiast następuje zmiana w świadomości Adama i Ewy. Oboje zaczynają dostrzegać swoją nagość, która wcześniej była dla nich naturalnym stanem. Ten nagły wgląd w swoją cielesność i odmienność powoduje u nich poczucie wstydu, które zmusza ich do ukrycia się przed Bogiem.
Wstyd, który odczuwają, jest nie tylko wynikiem ich fizycznej nagości, ale przede wszystkim świadectwem duchowego upadku i utraty stanu pierwotnej harmonii. Wstyd staje się pierwszym odczuciem po grzechu, który symbolizuje świadomość naruszenia boskiego prawa i oddalenie się od Boga.
Konfrontacja Adama i Ewy z Bogiem po popełnieniu grzechu ukazuje pełnię konsekwencji ich czynu. Zamiast przyznać się do winy, Adam i Ewa próbują się usprawiedliwiać – Adam obwinia Ewę, a Ewa zrzuca winę na węża. Ta reakcja jest kolejnym przejawem wstydu i lęku przed odpowiedzialnością za swoje czyny. Ich początkowa odwaga w postanowieniu spróbowania zakazanego owocu zostaje zniweczona przez strach i poczucie winy, które prowadzą do jeszcze większego oddalenia od Boga.
Bóg, widząc nieposłuszeństwo swoich stworzeń, wydaje wyrok – Adam i Ewa zostają wygnani z Edenu, tracąc nie tylko rajskie życie, ale także bezpośrednią bliskość z Bogiem. Odwaga, która początkowo zdawała się pchać ich ku zdobywaniu nowej wiedzy, przekształca się w uczucie wstydu i odpowiedzialności, które będą towarzyszyć ludzkości na zawsze.
ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!
Postawy odwagi i tchórzostwa — wnioski matura ustna
Podsumowując omawiane przykłady literackie, możemy dostrzec różnorodność postaw bohaterów wobec sytuacji wymagających odwagi lub ujawniających tchórzostwo.
Andrzej Kmicic z Potopu Henryka Sienkiewicza początkowo jest awanturnikiem, który w pogoni za własnymi korzyściami często zachowuje się impulsywnie i nierozważnie. Jego postać jednak ewoluuje – staje się odważnym patriotą, gotowym poświęcić życie w obronie ojczyzny. Kmicic staje się symbolem odkupienia, przemieniając się w bohatera narodowego.
Janusz Radziwiłł, również z Potopu, to z kolei przykład tchórza. W obawie przed utratą władzy i majątku, Radziwiłł zdradza swój kraj, oddając Litwę Szwedom. Jego zdrada, motywowana lękiem przed osobistymi stratami, ukazuje, jak tchórzostwo może prowadzić do hańby i upadku.
Cezary Baryka z Przedwiośnia Stefana Żeromskiego przechodzi drogę od buntu i arogancji do dojrzałej odwagi. Jego początkowy sprzeciw wobec autorytetów jest wyrazem młodzieńczej niepewności, ale w miarę rozwoju fabuły Cezary dojrzewa, angażuje się w walkę o niepodległość Polski i staje się symbolem młodzieńczej odwagi.
W tragedii Antygona Sofoklesa tytułowa bohaterka wykazuje się niezwykłą odwagą, decydując się pochować swojego brata wbrew rozkazowi Kreona. Antygona reprezentuje moralną niezłomność, podczas gdy Kreon jest tchórzem, który z lęku przed utratą władzy podejmuje decyzje prowadzące do tragedii.
W Dżumie Alberta Camusa Bernard Rieux pozostaje na miejscu, walcząc z epidemią, mimo że wie, iż jego wysiłki mogą być daremne. Jego postawa to przykład cichej, codziennej odwagi. Z kolei Raymond Rambert, początkowo pragnący uciec z miasta, ostatecznie decyduje się pozostać i włączyć w walkę, co świadczy o jego wewnętrznej przemianie.
Kordian z dramatu Juliusza Słowackiego początkowo przejawia cechy tchórza, zmagając się z brakiem celu i poczuciem bezsensu życia. Jednak w miarę dojrzewania dostrzega swoją misję jako patrioty i mimo wewnętrznych wątpliwości próbuje stać się bohaterem narodowym, choć ostatecznie nie jest w stanie przełamać własnych słabości.
W Balladynie Juliusza Słowackiego tytułowa bohaterka ulega tchórzostwu, które prowadzi ją do serii zbrodni. Jej pragnienie władzy, zrodzone z lęku przed porażką w konkursie, prowadzi do tragicznego końca, gdzie ostatecznie ponosi karę za swoje czyny.
Historia Adama i Ewy z Księgi Rodzaju ukazuje ich odwagę w sprzeciwieniu się Bogu poprzez zjedzenie zakazanego owocu. Jednak po popełnieniu grzechu ogarnia ich wstyd i poczucie winy, co symbolizuje ludzki lęk przed konsekwencjami swoich działań.
W każdym z tych przykładów widzimy, jak odwaga i tchórzostwo kształtują losy bohaterów. Odważne postacie, takie jak Kmicic, Antygona, Rieux, czy Cezary Baryka, podejmują trudne decyzje, często wbrew swoim lękom, dążąc do realizacji wyższych wartości.
Z kolei tchórzostwo, jak w przypadku Radziwiłła, Kreona, Balladyny, czy Adama i Ewy po grzechu, prowadzi do upadku, pokazując, że unikanie odpowiedzialności i strach przed konsekwencjami mogą mieć tragiczne skutki.
ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!
Matura język polski — darmowe próbki notatek i pełny pakiet
Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce Darmowe materiały.
Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.
Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami PDF do matury? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na INSTAGRAMIE.
Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu.
Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy.
To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.
Artykuł zawiera: Postawy odwagi i tchórzostwa. Omów zagadnienie na podstawie Potopu Henryka Sienkiewicza – opracowane pytanie jawne na maturę ustną.
