Motyw tańca. Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego

Taniec towarzyszy nam na każdym etapie życia. Od dzieciństwa, przez młodzieńcze lata, aż po dorosłość, jest obecny w najważniejszych momentach naszego życia. Już na zakończenie szkoły podstawowej oraz na balu maturalnym uczniowie tańczą tradycyjnego poloneza. 

Na polskich weselach, w czasie różnorodnych imprez, czy nawet w domowym zaciszu przy ulubionej muzyce, taniec towarzyszy naszym radościom i świętom. Ale taniec to nie tylko forma zabawy czy tradycji. 

W literaturze odgrywa on rolę o wiele głębszą, nierzadko symbolizując stan ducha bohaterów, sytuację społeczną, a nawet losy całego narodu. W tym artykule przyjrzymy się, jak motyw tańca został przedstawiony w literaturze i jakie znaczenia mu przypisywano, skupiając się przede wszystkim na dramacie Wesele Stanisława Wyspiańskiego, gdzie chocholi taniec wyraża marazm i uśpienie narodu.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Motyw tańca – pełne pytanie jawne

Motyw tańca. Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Motyw tańca — skąd brać konteksty?

• Wesele
• Tango
• Pan Tadeusz
• Danse macabre
• Pieśń świętojańska o Sobótce

Matura ustna — przydatne linki

Zanim zaczniemy omawiać motyw tańca, chcę przekazać Ci kilka ważnych miejsc, do których warto zajrzeć przed maturą ustną z języka polskiego.

• Lista pytań jawnych na maturę ustną z języka polskiego
• Przykładowe wypowiedzi na 100% – matura ustna

Motyw tańca — Wesele (Chocholi taniec)

Chocholi taniec w Weselu Stanisława Wyspiańskiego jest jednym z najbardziej znaczących i symbolicznych elementów całego dramatu, pełnym głębokiej metaforyki odnoszącej się do stanu polskiego społeczeństwa na przełomie XIX i XX wieku. 

Wesele to dzieło, które poprzez pryzmat ludowej uroczystości weselnej ukazuje sytuację narodu polskiego po ponad stu latach zaborów, rozczarowania narodowymi klęskami i braku skutecznych działań zmierzających do odzyskania niepodległości.

W finale utworu pojawia się taniec weselników, który prowadzi Chochoł. Symbolizuje on nie tylko marazm i bezczynność, ale także nadzieję na odrodzenie. 

Weselnicy, zamiast spontanicznej radości i świętowania, tańczą w rytm melancholijnej muzyki, kołysząc się raz do koła, raz dokoła. Ich taniec jest mechaniczny, pozbawiony energii, przypominający ruchy marionetek, które wykonują narzucone im kroki bez jakiejkolwiek woli czy świadomości. 

Ten stan duchowego uśpienia i apatii, w jaki popadli uczestnicy wesela, symbolizuje polskie społeczeństwo pogrążone w letargu, niezdolne do podjęcia zdecydowanych działań na rzecz odzyskania wolności. Wyspiański za pomocą tego motywu krytykuje bierną postawę Polaków, którzy nie potrafią się zjednoczyć i podjąć wspólnej walki o niepodległość, pozostając w stanie swoistego narodowego uśpienia.

Chocholi taniec jest także refleksją nad tragiczną sytuacją narodu, który pomimo patriotycznych uniesień i chęci do walki, nie jest w stanie wyrwać się z kręgu niemocy i zniewolenia. Weselnicy, porwani w rytm chocholego tańca, stają się symbolem całego narodu, który tkwi w błędnym kole historycznych klęsk, rozczarowań i nieudanych powstań. 

To właśnie ten taniec, pozornie radosny, ale w rzeczywistości głęboko tragiczny, staje się w Weselu Wyspiańskiego gorzkim komentarzem na temat stanu polskiego społeczeństwa – narodu, który z jednej strony tęskni za wolnością i narodowym odrodzeniem, a z drugiej strony nie potrafi przełamać wewnętrznych barier, apatii i niezgody.

Warto również zauważyć, że chocholi taniec nie jest jedynie krytyką, ale także przestrogą i wezwaniem do przebudzenia. Wyspiański w swoim dramacie wyraźnie sugeruje, że bez zmiany postawy, bez wyrwania się z marazmu i letargu, Polska nie będzie mogła odzyskać swojej wolności. 

Chocholi taniec w Weselu Stanisława Wyspiańskiego to niezwykle silny i motyw. Ukazuje tragiczne położenie polskiego społeczeństwa u schyłku XIX wieku. Jest to taniec pozbawiony nadziei, wyrażający narodowy marazm, apatię i duchowe uśpienie, a jednocześnie przestroga przed dalszym trwaniem w stanie bezczynności. 

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Motyw tańca — Tango (Sławomir Mrożek)

Dramat Tango Sławomira Mrożka, który miał swoją premierę w 1964 roku, jest jednym z najważniejszych dzieł literatury polskiej XX wieku. W utworze tym, autor porusza kwestie przemian społecznych, konfliktu pokoleń oraz upadku tradycyjnych wartości w obliczu postępującej anarchii i chaosu. 

Tango, taniec pochodzący z Buenos Aires, jest znane ze swojej zmysłowości, pasji, ale także układu, który wymaga harmonii i wzajemnego zrozumienia partnerów. W kontekście dramatu Mrożka tango staje się jednak symbolem burzenia tradycji i porządku, a także przejęcia władzy przez chaos i prymitywne siły. 

Na pierwszy plan wysuwa się postać Artura, młodego idealisty, który pragnie przywrócić tradycyjne wartości w swojej rodzinie. Rodzina Artura, a w szczególności jego rodzice – Eleonora i Stomil – uosabiają wyzwolone pokolenie, które odrzuciło wszelkie zasady i normy społeczne, co doprowadziło do destrukcji porządku i wartości.

Artur, świadomy tej destrukcji, podejmuje próby odbudowy tradycyjnego ładu. Aranżuje nawet ślub z Alą, który ma być wyrazem jego buntu przeciwko chaotycznemu stylowi życia rodziców. Jednak jego działania okazują się daremne – Artur sam zaczyna dostrzegać, że w rzeczywistości narzuca innym nowe, sztywne normy, co stawia go w sprzeczności z własnymi ideałami. Jego walka z chaosem ostatecznie kończy się klęską.

W finale dramatu, motyw tanga nabiera szczególnego znaczenia. Pojawia się postać Edka, prostaka i kochanka Eleonory, który reprezentuje brutalną siłę i prymitywizm. Edek, który wcześniej wydawał się być jedynie marginesem społecznym, w końcu przejmuje kontrolę nad sytuacją, co uwidacznia się w symbolicznym tańcu tanga z Eugeniuszem reprezentantem upadającej inteligencji. Tango tańczone przez Edka jest chaosu, pozbawione elegancji i harmonii, które tradycyjnie kojarzą się z tym tańcem. Jest to obraz symbolizujący triumf prymitywnej siły nad kulturą i tradycją.

Tango Edka staje się momentem przełomowym, w którym następuje ostateczne upadek wszelkich wartości. Artur, próbując zapanować nad sytuacją, zostaje przez Edka zamordowany, co jest ostatecznym aktem obalenia porządku i triumfu barbarzyństwa nad cywilizacją. 

Motyw tanga w tym kontekście ukazuje, jak w świecie pozbawionym zasad i wartości, władza może zostać przejęta przez najniższe instynkty i jak łatwo cywilizacja może ulec degradacji.

Tango Sławomira Mrożka nie jest tylko dramatem o konflikcie pokoleń, ale głęboką refleksją nad losem społeczeństwa, które utraciło swoje korzenie i oparcie w tradycji. Motyw tanga w tym utworze staje się alegorią procesu destrukcji i chaosu, który zastępuje dotychczasowy porządek. 

Mrożek ukazuje w swoim dziele, jak niebezpieczne może być odrzucenie wartości i norm, które przez wieki stanowiły fundament społeczeństwa, oraz jak łatwo może nastąpić brutalne przejęcie władzy przez jednostki kierujące się jedynie instynktami i żądzą dominacji.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Motyw tańca — Pan Tadeusz (polonez)

Polonez w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza to nie tylko piękne zakończenie tego narodowego eposu, ale również symboliczny akt, który niesie ze sobą głębokie znaczenie historyczne, społeczne i kulturowe. 

Pan Tadeusz jest dziełem, które odzwierciedla tęsknotę za ojczyzną, polskość oraz nadzieję na odrodzenie narodu po latach zaborów. Polonez, taniec narodowy, staje się tu nie tylko wyrazem radości i jedności, ale również nośnikiem wartości patriotycznych i symbolem narodowego zjednoczenia.

Scena poloneza zamyka epopeję i odbywa się w momencie, kiedy Polska jeszcze formalnie nie istnieje na mapie Europy, będąc podzieloną pomiędzy zaborców. Jednakże, w sercach i umysłach bohaterów utworu, a także czytelników, polonez odtańczony w Soplicowie stanowi obietnicę przyszłego odrodzenia kraju. 

Taniec ten, prowadzony przez Podkomorzego – przedstawiciela dawnej, szlacheckiej tradycji – jest manifestacją polskiej kultury, która przetrwała mimo trudnych czasów.

W Panu Tadeuszu polonez ma również znaczenie symboliczne, jako taniec, który łączy wszystkie warstwy społeczne i pokolenia, odwołując się do narodowych tradycji i wspólnej historii. W tańcu biorą udział zarówno młodzi (Tadeusz i Zosia), którzy symbolizują nadzieję na przyszłość i nowy początek, jak i starsi uczestnicy, którzy są strażnikami dawnych wartości i zwyczajów. W ten sposób polonez staje się metaforą ciągłości i trwałości polskości, przekazywanej z pokolenia na pokolenie.

Polonez był tańcem odświętnym, reprezentującym szlachecką tradycję i narodową dumę. W epopei Mickiewicza, polonez staje się wyrazem nadziei na zjednoczenie podzielonej ojczyzny, na zakończenie sporów i walk wewnętrznych, takich jak konflikt między rodami Sopliców i Horeszków. Ostatni polonez symbolizuje odrodzenie narodowe i zapowiedź nowego, lepszego porządku.

Polonez jest tu nie tylko radosnym finałem historii miłosnej Tadeusza i Zosi, ale również deklaracją wiary w to, że Polska, podobnie jak taniec narodowy, przetrwa burze dziejowe i odrodzi się jako silny i zjednoczony kraj.

Podkomorzy, prowadzący poloneza, pełni rolę przewodnika, nie tylko w tańcu, ale symbolicznie także w drodze do odzyskania niepodległości. Jego postać uosabia dawną, szlachecką mądrość i tradycję, która, choć przykurzona przez lata niewoli, wciąż może stanowić fundament nowego, wolnego państwa. 

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Motyw tańca — danse macabre (średniowiecze)

Motyw danse macabre, czyli taniec śmierci, w literaturze średniowiecznej stanowi jedno z najbardziej charakterystycznych przedstawień tego okresu, które w sposób symboliczny wyrażało średniowieczne pojmowanie życia, śmierci i marności doczesnych spraw. 

Danse macabre to alegoryczne przedstawienie, które miało przypominać o nieuchronności śmierci oraz o równości wszystkich ludzi wobec niej, niezależnie od ich statusu społecznego, majątku czy pozycji.

Motyw ten zyskał popularność w Europie w XIV i XV wieku, kiedy to Europa była świadkiem licznych tragedii, takich jak epidemie dżumy, wojny czy głód. W obliczu tak licznych katastrof, które bezlitośnie zbierały swoje żniwo, ludzie zaczęli dostrzegać kruchość życia oraz przemijalność ziemskich wartości. 

Danse macabre pojawia się zarówno w literaturze, jak i w sztuce, jako makabryczny taniec, w którym Śmierć, przedstawiana najczęściej jako kostucha, prowadzi ludzi z różnych warstw społecznych – od królów i duchownych, po chłopów i żebraków – do ich ostatecznego przeznaczenia.

Jednym z najbardziej znanych polskich dzieł literatury średniowiecznej, w którym motyw danse macabre jest wyraźnie obecny, jest Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią. W tym utworze Śmierć, przedstawiona jako przerażająca kostucha, wchodzi w dialog z uczonym Mistrzem Polikarpem, przypominając mu, że żadna ziemska mądrość, ani majątek nie uchroni nikogo przed jej nadejściem. 

Śmierć w utworze ukazana jest jako bezwzględna i nieubłagana, ale jednocześnie pojawia się w niej element groteski – śmierć jest straszna, ale też nieco komiczna w swoim okrutnym, ale sprawiedliwym charakterze. Ta dwoistość ukazuje, jak średniowiecze postrzegało śmierć: z jednej strony jako coś budzącego grozę, z drugiej zaś jako naturalną część życia, którą należy zaakceptować.

Danse macabre w literaturze średniowiecznej miało też funkcję dydaktyczną. Poprzez przedstawienie tanecznego pochodu, w którym uczestniczą zarówno możni tego świata, jak i zwykli ludzie, autorzy średniowiecznych dzieł przypominali o marności życia doczesnego (vanitas) oraz o konieczności przygotowania się na śmierć, nie tylko poprzez pobożne życie, ale także poprzez refleksję nad nieuchronnością tego końca. Taniec śmierci nie miał na celu jedynie straszyć, ale przede wszystkim skłaniać do moralnej refleksji i duchowego przygotowania się na ostateczne rozliczenie po śmierci.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Motyw tańca — Pieśń świętojańska o Sobótce

Taniec w Pieśni świętojańskiej o Sobótce Jana Kochanowskiego jest kluczowym elementem, który nadaje utworowi rytm i pełnię symboliki, odzwierciedlając radość, jedność i głęboki związek z naturą oraz tradycją ludową. 

Dzieło to, będące częścią Pieśni Jana Kochanowskiego, powstało w okresie renesansu, kiedy to szczególną uwagę zwracano na powrót do antycznych ideałów harmonii, piękna oraz życia zgodnego z naturą. Pieśń świętojańska o Sobótce czerpie inspirację z obrzędów nocy świętojańskiej, obchodzonej w nocy z 23 na 24 czerwca, kiedy to dawni Słowianie oddawali cześć żywiołom i przyrodzie.

W utworze Kochanowskiego motyw tańca pełni rolę centralną, będąc nośnikiem wartości, które poeta pragnie przekazać. Taniec, wykonywany przez dwanaście panien, które są bohaterkami poszczególnych pieśni, staje się symbolem wspólnoty i radości życia w zgodzie z naturą. Panny, reprezentujące głos wiejskiej społeczności, opisują uroki życia na wsi, celebrując prostotę, spokój i urodzaj, które przynosi życie blisko natury. Taniec, jako wyraz radości i zjednoczenia, podkreśla wspólnotowy charakter tych obrzędów, stając się nie tylko formą zabawy, ale także aktem głębokiego zakorzenienia w tradycji i duchowości ludowej.

Motyw tańca w Pieśni świętojańskiej o Sobótce symbolizuje także odwieczny cykl życia i natury, do którego człowiek jest nierozerwalnie związany. Obrzędy nocy świętojańskiej, a wraz z nimi taniec, nawiązują do pogańskich rytuałów, które miały zapewnić urodzaj, zdrowie oraz powodzenie. Taniec, wykonywany wokół ognisk, staje się rytuałem mającym na celu oczyszczenie i zjednoczenie uczestników z siłami natury. Jest to moment, w którym człowiek, poprzez ruch, śpiew i wspólne obrzędy, wchodzi w mistyczny kontakt z naturą, oddając jej hołd i celebrując życie.

Taniec panien jest pełen gracji i elegancji, co koresponduje z renesansowym ideałem piękna, w którym sztuka i natura tworzą nierozerwalną całość. Taniec jest tutaj nie tylko rozrywką, ale również wyrazem dążenia do harmonii z otaczającym światem, co stanowi esencję renesansowego humanizmu, którego Kochanowski był wybitnym przedstawicielem.

Taniec w Pieśni świętojańskiej o Sobótce Jana Kochanowskiego to także wyraz hołdu dla tradycji ludowej, która przez wieki kształtowała polską kulturę. Kochanowski, pisząc ten utwór, nie tylko upamiętnia dawne obrzędy, ale również podkreśla ich wagę dla tożsamości narodowej. 

Przez pryzmat tańca Kochanowski oddaje hołd wiejskiej prostocie, celebrując jednocześnie polskie tradycje i obrzędy, które stanowią istotny element tożsamości narodowej.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Motyw tańca — podsumowanie pytania jawnego

Motyw tańca w literaturze pełni zróżnicowane funkcje, odzwierciedlając zarówno radość i wspólnotę, jak i głębsze, często tragiczne aspekty ludzkiego doświadczenia

W Weselu Stanisława Wyspiańskiego chocholi taniec jest jednym z najbardziej pamiętnych i symbolicznych momentów w literaturze polskiej. Taniec ten, prowadzony przez Chochoła, symbolizuje narodowy marazm, uśpienie i bezsilność polskiego społeczeństwa w obliczu braku niepodległości. Weselnicy, kołyszący się w rytm monotonnej muzyki, obrazują naród, który zamiast działać, tkwi w letargu, niezdolny do zorganizowania powstania. Wyspiański poprzez chocholi taniec krytykuje bierność Polaków i przestrzega przed dalszym trwaniem w takim stanie.

W Tangu Sławomira Mrożka taniec również staje się nośnikiem głębokiej symboliki. Tango, wykonywane przez prostego i brutalnego Edka, symbolizuje triumf chaosu, prymitywizmu i siły nad kulturą oraz tradycją. Artur, próbujący przywrócić tradycyjne wartości, ponosi klęskę, a jego śmierć staje się aktem ostatecznego upadku porządku społecznego. Tango, zamiast być eleganckim tańcem pełnym pasji, w rękach Edka staje się narzędziem destrukcji i anarchii.

W Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza polonez jest symbolem narodowego zjednoczenia, harmonii i odrodzenia. Taniec ten, wykonywany na zakończenie epopei, odzwierciedla nadzieję na przyszłość Polski, na zakończenie konfliktów wewnętrznych oraz na powrót do tradycyjnych wartości. Polonez prowadzony przez Podkomorzego to wyraz ciągłości polskiej tradycji i manifestacja narodowej tożsamości, która przetrwała mimo zaborów.

W literaturze średniowiecznej, jak w przypadku Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, motyw tańca śmierci, czyli danse macabre, pełni rolę przypomnienia o nieuchronności śmierci, która dosięgnie każdego, niezależnie od jego statusu społecznego. Śmierć, przedstawiona jako kostucha, tańcząca z ludźmi różnych stanów, symbolizuje równość wszystkich wobec końca życia oraz przemijania ziemskich zaszczytów i bogactw.

W Pieśni świętojańskiej o Sobótce Jana Kochanowskiego taniec jest wyrazem radości, jedności społecznej oraz głębokiego związku z naturą i tradycją ludową. W tym renesansowym utworze taniec staje się centralnym elementem obchodów nocy świętojańskiej, symbolizującym wspólnotę oraz harmonię z naturą. Jest to taniec, który celebruje życie wiejskie, podkreśla piękno i prostotę życia blisko natury oraz oddaje hołd dawnym, pogańskim rytuałom.

Motyw tańca w literaturze to potężne narzędzie symboliczne, które w zależności od kontekstu może wyrażać różnorodne idee – od narodowego marazmu i społecznej bezsilności, poprzez triumf chaosu nad tradycją, aż po radość z życia w harmonii z naturą i nadzieję na odrodzenie.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Matura język polski — darmowe próbki notatek i pełny pakiet

Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce Darmowe materiały.

Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.

Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami PDF do matury? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na INSTAGRAMIE.

Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu.

Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy.

To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.

Artykuł zawiera: Motyw tańca. Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego – opracowane pytanie jawne na maturę ustną.