Król Edyp — streszczenie tragedii antycznej Sofoklesa

Król Edyp to opowieść o nieskutecznej walce człowieka ze swoim losem. Tytułowy bohater, chcąc uciec od swojego przeznaczenia, coraz bardziej przybliża się do wypełnienia tragicznej przepowiedni.

• Tragedia powstała w V w. p.n.e.
• Jej autorem jest Sofokles.
• Źródłem wydarzeń jest mit o Labdakidach, który mówi o śmierci króla Teb (Lajosa).
• Mit zapowiada także tragiczne losy potomków króla.
• Lajos ma zginąć z rąk własnego syna.
• Tytułowy Król Edyp jest właśnie tym synem.
• Rodzice (Lajos i Jokasta), bojąc się spełnienia przepowiedni, porzucają syna, ale znajduje go pasterz z Koryntu.

• Edypem opiekują się przybrani rodzice — król Polybos i królowa Merope.
• Edyp nie znał całej prawdy o micie, ale gdy się o niej dowiedział, opuścił miasto, żeby nie zagrażać Polybosowi i Merope (myślał, że to jego prawdziwi rodzice).
• W swojej podróży zabija spotkanego pielgrzyma (WAŻNE).
• Dociera wreszcie do Teb, gdzie pokonuje Sfinksa pożerającego młodych mężczyzn.
• Obejmuje władzę w Tebach i bierze ślub z Jokastą.
• Królowanie Edypa jest spokojne, ale wybucha zaraza i wtedy rozpoczyna się akcja omawianego dramatu „Król Edyp”.
• Wydarzenia w lekturze trwają w ciągu jednego dnia przed pałacem w starożytnych Tebach.

Król Edyp — bohaterowie

Losy bohaterów tragedii „Król Edyp” są pełne cierpienia, ich życie często zależy od losu, a nie od nich samych.

Król Edyp — charakterystyka

• Edyp to szanowany król Teb, w momencie, gdy zaczyna się zaraza, chce zrobić wszystko, żeby ocalić swoich poddanych.
• Gdy docierają do niego słowa o królobójstwie, nie podejrzewa, że to właśnie on jest sprawcą całego zamieszania.
• Nie wierzy także w słowa wieszcza Tyrezjasza, które kierują w jego stronę oskarżenia.
• Król Edyp jest bardzo uparty, podejrzewa Kreona o spisek i zamach na władzę.
• W momencie, gdy Edyp całkowicie odkrywa prawdę w swojej przyszłości, przedstawia te fakty przed całym ludem.
• W rozpaczy kaleczy samego siebie, wydłubuje sobie oczy i opuszcza kraj. 
• Żałuje swoich dzieci poczętych z kazirodczego związku z Jokastą i zbrodni, którą popełnił.

Jokasta — charakterystyka

• Gdy umiera jej mąż Lajos, bierze ślub z wybawcą miasta, który pokonał Sfinksa — Edypem. 
• Kobieta chce załagodzić relacje Edypa z Kreonem, swoim bratem.
• W momencie, gdy Jokasta zdaje sobie sprawę, że Król Edyp to jej syn — popełnia samobójstwo, pogrążona w rozpaczy.

Kreon — charakterystyka

• Jest bratem Jokasty.
• Pokorny, gdy Edyp pokonuje Sfinksa, potrafi odsunąć się na bok, jednakże Król Edyp nieustannie oskarża go o spisek (bez podstaw).
• Z pomocą logicznych argumentów i cierpliwości odpiera zarzuty Edypa.
• Gdy wychodzi na jaw cała prawda, że to Edyp nieświadomie dopuścił się zbrodni, Kreon okazuje mu współczucie oraz obiecuje, że zajmie się jego kazirodczymi dziećmi Edypa z własną matką Jokastą.

Tyrezjasz — charakterystyka

• To niewidomy wieszcz, prorok, któremu znane są wyroki boskie.
• Król Edyp wzywa mężczyznę, żeby powiedział mu całą prawdę o zabójcy Lajosa.
• Tyrezjasz jednak nie chce wyjawić wszystkiego, zna prawdę, ale wie, że zniszczy ona życie Edypa.

Chór — charakterystyka

• To grupa starszych mężczyzn.
• Są oni mieszkańcami Teb.
• Obserwują wydarzenia oraz je komentują.
• Ich stanowisko jest jednoznaczne: okazują wsparcie Edypowi, ale jednocześnie ufają woli bogów.

Posłaniec z Koryntu — charakterystyka

• Zjawia się w Tebach, żeby poinformować Edypa, że zmarł król Koryntu — Polybos.
• Przynosi wiadomość, że teraz Edyp ma prawo do władzy.
• Posłaniec opowiada też o zdarzeniach z przeszłości, kiedy to znalazł dziecko i przekazał je parze królewskiej w Koryncie, która nie miała dzieci (Polybosowi i Merope).
• Znalezionym dzieckiem był Król Edyp.

Król Edyp — ile stron?

Tragedia Sofoklesa to dość krótka lektura szkolna, zależnie od wydania, ma około 60 stron, spokojnie do przeczytania w jeden wieczór.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Król Edyp — streszczenie szczegółowe

Król Edyp — Prolog

W Prologu Król Edyp wygłasza mowę do tłumu, w której prosi bogów o litość, ponieważ jego miasto (Teby) ogarnęła zaraza.

Król Edyp bardzo chce dobra swoich poddanych, robi wszystko, żeby powstrzymać klęskę, która jest karą bogów za zamordowanie dotychczasowego władcy — Lajosa.

Zaniedbano poszukiwania zabójcy, ponieważ wszyscy byli skupieni na pokonaniu Sfinksa.

Król Edyp obiecuje bogom schwytać mordercę swojego poprzednika i zakończyć tym samym zarazę w mieście.

Król Edyp — Parodos

Pieśń chóru, który żali się na losy miasta i prosi bogów o pomoc.

Król Edyp — Epejsodion I

Edyp obiecuje, że uda mu się poznać prawdę na temat śmierci Lajosa, składa obietnicę, że kara spotka zabójcę (nie wie, że składa wyrok na samego siebie).

Król Edyp prosi wieszcza Tyrezjasza o przepowiednię, ten ostrzega tytułowego bohatera, że prawda będzie smutna dla Edypa.

Ta odpowiedź sprawiła, że Tyrezjasz został podejrzany o zbrodnię, dopiero wtedy wyjawia on całą prawdę Edypowi — mówi królowi, że to ona zabił Lajosa i ściągnął zarazę na miasto.

To jeszcze bardziej denerwuje Edypa, ponownie oskarża Tyrezjasza o zbrodnię i spisek z Kreonem.

Król Edyp — Stasimon I

Chór komentuje zdarzenia oraz przepowiednię Tyrezjasza. Podkreślona zostaje też pozycja Edypa w Tebach, który uchodzi za prawowitego, mądrego i sprawiedliwego władcę.

Pieśń nie mówi, czy przepowiednia jest prawdą, ale też jednoznacznie nie zaprzecza.

Król Edyp — Epejsodion II

Kreon toczy dialog z chórem, zwierza się z oskarżeń, jakie kieruje ku niemu Edyp.

Chór staje w obronie Edypa, tłumacząc jego zachowanie porywczością.

Dochodzi do kłótni między Edypem i Kreonem, sytuacje próbuje załagodzić Jokasta. 

Król Edyp chce się dowiedzieć więcej szczegółów na temat zabójstwa Lajosa.

Informacje, które zdobywa, przypominają mu o zdarzeniu sprzed kilku lat, kiedy to podczas swojej podróży z Koryntu zabił ze złości randomowego podróżnego (to właśnie był Lajos).

Król Edyp — Stasimon II

Chór prosi bogów, żeby mimo wszystko uratował Edypa, który pokonał niegdyś Sfinksa i ocalił miasto przed potworem.

Król Edyp — Epejsodion III

Jokasta prosi boga Apollina o pomoc dla Edypa.

Na dwór przybywa w międzyczasie posłaniec z Koryntu, który informuje Edypa o śmierci króla Polybosa (władcy Koryntu).

Tytułowy bohater dowiaduje się od przybysza, że Polybos nie był prawdziwym ojcem Edypa.

Przybysz opowiada Edypowi historię, że kiedyś pasterz otrzymał od innego pasterza dziecko, które oddał parze królewskiej w Koryncie.

To dziecko to potomek Lajosa oraz Jokasty, którzy bojąc się spełnienia przepowiedni, okaleczyli swoje dziecko i porzucili je. 

Zaczynają się domysły i łączenie wątków, że cała przepowiednia z mitu Labdakidów się spełniła.

Król Edyp — Stasimon III

Chór w swojej pieśni podkreśla piękno Kiteronu, gdzie pasterz znalazł małego Edypa i ocalił go od śmierci.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Król Edyp — Epejsodion IV

Wreszcie przybywa także sługa Lajosa, który miał za zadanie zabić małego Edypa. Powoli zaczynamy poznawać całą prawdę.

Mężczyzna niechętnie i zdawkowo odpowiada na zadawane pytania. Ale wreszcie wszystko staje się jasne.

Król Edyp to syn Jokasty oraz Lajosa i jednocześnie zabójca własnego ojca (nieświadomie). Edyp, chcąc uciec od wypełnienia tragicznej przepowiedni, sam ją wypełnił (ironia tragiczna).

Król Edyp — Stasimon IV

Chór rozpacza nad losem Edypa, jednocześnie pokazuje prawdę o losach człowieka, który bywa czasem okrutny i przed którym nie da się uciec.

O śmiertelnych pokolenia!
Życie wasze, to cień cienia.
Bo któryż człowiek więcej tu szczęścia zażyje
Nad to, co w sennych rojeniach uwije,
Aby potem z biegiem zdarzeń
Po snu chwili runąć z marzeń.

Król Edyp — Exodos

Posłaniec informuje, że Jokasta w rozpaczy popełniła samobójstwo (powiesiła się). 

Natomiast Król Edyp, poznając całą prawdę i widząc martwe ciało swojej żony (i jednocześnie matki), wydłubał swoje oczy, przedstawił całemu miastu prawdę. 

Pożegnał się ze swoimi dziećmi, przytulił je i poprosił Kreona o opiekę nad nimi.

Król Edyp — interpretacja

• Tragedia opowiada prawdę o poszukiwaniu własnej tożsamości. Edyp z czasem odkrywa całą prawdę o swojej przeszłości, przepowiednia spełnia się wbrew jego woli.
• Król Edyp to także opowieść o zakazanej miłości, która łamie zasady moralne. Związek Jokasty i Edypa jest kazirodczy (okazuje się, że to jego matka). Cierpią również ich dzieci: Antygona, Ismena i bracia.
• Sofokles uwydatnia także wątek słabości ludzkiej. Człowiek często nie radzi sobie z trudnymi informacjami oraz nie potrafi się z nimi pogodzić, tak jak Jokasta, która popełniła samobójstwo.

Matura 2024 – darmowe próbki notatek i pełny pakiet

• Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce Darmowe materiały.
• Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.
• Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami PDF do matury? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na INSTAGRAMIE.
• Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu.
• Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy.
• To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.