Kamienie na szaniec — streszczenie (Aleksander KamińskI)

• Kamienie na szaniec to bardzo lubiana i przez wielu uczniów wskazywana jako najlepsza lektura szkolna, która została napisana przez Aleksandra Kamińskiego. 
• Lektura opowiada o wzorcach postawy patriotycznej w czasach II Wojny Światowej.
• Dzisiaj zajmiemy się wspólnym opracowaniem tego dzieła, skupimy się na streszczeniu oraz analizie najważniejszych bohaterów.
• Zapraszam do czytania!

Kamienie na szaniec — kilka słów o autorze

• Aleksander Kamiński żył w latach 1903-1978 i urodził się w Warszawie, natomiast dorastał poza Polską.
• Od 1918 roku związany z działalnością harcerską, stał się twórcą metody zuchowej.
• Podczas II Wojny Światowej należał do Szarych Szeregów i był redaktorem konspiracyjnego pisma AK pod tytułem „Biuletyn Informacyjny”. 
• Po zakończeniu był członkiem Związku Harcerstwa Polskiego.
• Do dzisiaj uważany za ważną postać w historii harcerstwa.

Kamienie na szaniec — geneza

• Lektura została napisana w 1943 roku.
• Pierwsze wydanie pojawiło się w lipcu.
• Aleksander Kamiński jako dowódca Małego Sabotażu „Wawer” znał osobiście bohaterów książki.
• Powodem napisania „Kamienie na szaniec” była śmierć Rudego oraz Alka.
• Kamiński korzystał też z pamiętnika Zośki, w którym zostały spisane fragmenty wspominające kolegów.
• Z powodów konspiracyjnych, pierwsze wydania książki posiadały zmienione pseudonimy bohaterów.
• Kamienie na szaniec to literatura faktu, posiada także elementy reportażu i gawędy.
• Wydarzenia oraz bohaterowie opierają się na faktach rzeczywistych.
• Akcja toczy się od września 1939 roku do sierpnia 1943 roku, głównie w okupowanej Warszawie.

Kamienie na szaniec — bohaterowie

Tadeusz Zawadzki (Zośka) – charakterystyka

• Żył w latach 1921-1943.
• Jego pseudonim to Zośka.
• Harcmistrz oraz drużynowy 23 Warszawskiej Drużyny Harcerzy.
• Jego ojciec był rektorem, uczonym chemikiem, a matka pracowniczką oświaty.
• Tadeusz Zawadzki zmarł w 1943 roku pod Sieczychami.
• Wysoki, szczupły, wysportowany, jednocześnie miał dziewczęcą, delikatną urodę.
• Właśnie z tego powodu wziął się jego pseudonim.
• Zośka odznaczał się wybitną zdolnością do bycia przywódcą, nietuzinkową inteligencją.
• W otoczeniu młodzieży cieszył się autorytetem i poważaniem. 
• Jednocześnie był niezwykle wrażliwy, ambitny, za wszelką cenę dążył do celu.

Aleksy Dawidowski (Alek) – charakterystyka

• Członek konspiracyjnej grupy Wawer.
• Dowodził Grupami Szturmowymi.
• Zmarł ranny w 1943 roku.
• Został odznaczony krzyżem Virtuti Militari.
• Pochodził z wykształconej rodziny, Alek bardzo kochał swoją matkę.
• Z sylwetki szczupły, wysoki, miał niebieskie oczy.
• Lubił chodzić do kina, jeździć na nartach i podróżować po górach.
• Z natury dość niespokojny i żądny wrażeń, w kontaktach z innymi bardzo bezpośredni.
• Potrafił być wybuchowy, ale zawsze znajdował najlepsze rozwiązania i w sytuacjach kryzysowych zachowywał spokój.

Jan Bytnar (Rudy) – charakterystyka

• Harcmistrz i dowódca plutonu Grup Szturmowych.
• Zmarł storturowany przez gestapo.
• Jego rodzice byli nauczycielami, poświęcającymi się społecznie.
• Jego uroda była dość specyficzna, twarz piegowata oraz ruda czupryna. 
• Niezwykle opanowany i spokojny chłopak, pełny inteligencji.
• Miał szerokie zainteresowania, między innymi odkrywał filozofię, życie kulturowe.
• Wśród kolegów cieszył się niezwykłą popularnością, współcześnie byśmy określili go fejmem.

Zwróćmy uwagę, że każdy z wyżej wspomnianych bohaterów „Kamienie na szaniec” odznaczał się wybitną jak na swój wiek odwagą, ponadprzeciętną inteligencją oraz szacunkiem otoczenia.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Kamienie na szaniec — streszczenie szczegółowe

Skoro znamy już głównych bohaterów oraz ich charakterystykę, to przejdźmy teraz do streszczenia lektury, która składa się ze wstępu oraz siedmiu rozdziałów.

Kamienie na szaniec — wstęp

Posłuchajcie opowiadania o Alku, Rudym i Zośce — te słowa rozpoczynają lekturę Kamienie na Szaniec. 

Aleksander Kamiński podkreśla już we wstępnie, że czyny bohaterów są niezwykłe, a ich działaniom zawsze towarzyszyły: braterstwo oraz służba.

Autor książki zaznacza, że dzieje bohaterów opisanych w książce były istotne dla losów Warszawy.

Kamienie na szaniec — rozdział 1 (Słoneczne dni)

W liceum Stefana Batorego, uczniowie oraz grupa harcerska Buki, po zdanej maturze wyruszają na wycieczkę w Beskid Śląski.

Młodzi chłopcy cieszą się swoją obecnością i skończeniem szkoły. Wszyscy razem wypoczywają.

Podczas zwyczajnych rozmów cieszą się niepodległością swojego kraju, snują plany o wymarzonych studiach i pracy. 

W pogawędkach przewija się też temat słabej jeszcze Polski po I Wojnie Światowej, chłopcy zwracają uwagę, że trzeba nie tylko odbudować państwo, ale dbać też o ludzkie morale i kształtować tożsamość narodową.

Kamienie na szaniec — rozdział 2 (W burzy i we mgle)

Wybucha Druga Wojna Światowa. Drużyna harcerska Buki zostaje wezwana do noszenia broni. 

Widzą oni bombardowanie wioski, na którą zrzucono bomby, niewinni cywile zostają rozstrzelani z samolotów z powietrza.

Członkowie grupy harcerskiej rzucają się do pomocy ludziom, którzy podróżowali zbombardowanym pociągiem.

Dalsze wydarzenia są jeszcze bardziej tragiczne — do Polski wkraczają wojska radzieckie, tata Alka zostaje rozstrzelany przez Niemców w czerwcu 1940 roku.

Od tego momentu Alek chce włączyć się w walkę z wrogiem.

Chłopcy prowadzą potajemnie akcje konspiracyjne, rozwieszają propagandowe plakaty oraz złośliwe naklejki w kierunku najeźdźców na Polskę.

W czasie trwania wojny bohaterowie, oprócz nauki, pomagają swoim rodzinom w utrzymaniu.

Prawdziwe wdrożenie w obronę Polski dokonuje się jednak w marcu 1941 roku, kiedy to nasi chłopcy zaczynają współpracować z grupą Wawer, zajmującą się Małym Sabotażem.

Kamienie na szaniec — rozdział 3 (W służbie Małego Sabotażu)

Chłopcy nieustannie prowadzą akcje, które mają na celu ośmieszyć Niemców oraz podnieść na duchu, oraz motywować mieszkańców Warszawy, np. wybijają szyby fotografów, którzy na wystawach umieszczają niemieckie zdjęcia.

Do kin, w których wyświetlane są niemieckie filmy, wrzucają gazy łzawiące, a na ścianach piszą słowa: „Tylko świnie siedzą w kinie”.

Na murach malują symbole Polski Walczącej.

Młodzi chłopcy, mimo swojego wieku, poświęcają się dla ojczyzny.

Zrywają niemieckie flagi ze swastykami, Alek usuwa spod pomnika Mikołaja Kopernika niemiecką płytę, która przysłaniała polski napis.

Chłopcy poprzez te wszystkie akcje kształtują swoje sumienia, budują odwagę i stanowią jednocześnie wzór poświęcenia dla ojczyzny w trudnych czasach. Sporo ryzykują.

Kamienie na szaniec — rozdział 4 (Dywersja)

Kolejnym ważnym wydarzeniem z 1942 roku jest powstanie Centralnego Kierownictwa Dywersji „Kedyw”. Chłopcy przechodzą szkolenia bojowe.

Rudy wraz z Zośką w noc sylwestrową biorą udział w wysadzeniu niemieckiego pociągu.

Niestety podczas jednej z akcji, Alek zostaje schwytany, w ostatniej chwili udaje mu się jednak uciec z samochodu.

Chłopcy po tych akcjach, jak już wspomniałem wcześniej, są coraz bardziej zahartowani w boju, z chłopców stają się powoli mężczyznami.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Kamienie na szaniec — rozdział 5 (Pod Arsenałem)

Rozdział nie zaczyna się zbyt szczęśliwie — Rudy w marcu 1943 zostaje aresztowany, następnie okrutnie bity i torturowany. Tak jak się domyślacie, nikogo nie wydał i pozostał wierny. 

Wycieńczony, wielokrotnie traci przytomność i trafia do szpitala dla więźniów.

Jego koledzy nie próżnują, szukają sposobu, by uwolnić przyjaciela. Postanawiają za zgodą dowódcy odbić Rudego z rąk gestapowców.

Gdy Rudy jest przewożony samochodem, grupa Szarych Szeregów obrzuca go  pod Arsenałem butelkami z benzyną.

Udaje się uwolnić 25 więźniów, niestety Alek podczas akcji ginie trafiony kulą w brzuch.

Ginie też Rudy, uwolniony z rąk gestapowców.

Czarny Jaś recytuje słowa wiersza „Testament mój” Słowackiego:

Lecz zaklinam: niech żywi nie tracą nadziei
I przed narodem niosą oświaty kaganiec,
A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei,
Jak kamienie, przez Boga rzucane na szaniec.

Kamienie na szaniec — rozdział 6 (Celestynów)

Wybucha powstanie w getcie warszawskim, Grupy Szturmowe pomagają Żydom i dostarczają im broń. 

Zośka jest nadal w szoku po śmierci Alka i Rudego, nie może się z tym pogodzić. 

Zdaje sobie jednak sprawę, że postawa jego przyjaciół nie pójdzie na marne — są przykładem dla przyszłych pokoleń i następców obrońców ojczyzny.

Następne zadanie Zośki polega na odebraniu Niemcom więźniów przewożonych pociągiem z obozu koncentracyjnego — wszystko ma się odbyć w tytułowym Celestynowie.

Akcja kończy się sukcesem, mimo kilku nieprzychylnych zbiegów okoliczności, udaje się uratować prawie 50 więźniów.

Kamienie na szaniec — rozdział 7 (Wielka gra)

Akcje dywersyjne trwają w najlepsze, oddział Zośki ma zdobywać środki wybuchowe, niektóre misje kończą się stratami w ludziach.

Dość przypadkowo Zośka zostaje aresztowany na ulicy, ale po upływie tygodnia udaje się go odzyskać.

Musimy tutaj wspomnieć o akcji likwidacji posterunku żandarmerii w Sieczychach w sierpniu 1943 roku, grupa chłopaków dzielnie wykonuje misję, ale niestety ginie dowodzący Zośka. 

Kamienie na szaniec — problematyka i interpretacja

• Aleksander Kamiński kończy lekturę słowami: „Tak się kończy opowieść o ludziach, którzy potrafią pięknie umierać i pięknie żyć”.
• Lektura pokazuje okrucieństwo okupantów, tortury, łapanki, aresztowania podczas II Wojny Światowej.
• Autor zwraca uwagę na postawę niezłomnych młodzieńców, którzy mimo wszystko, są gotowi poświęcić się dla ojczyzny, nawet kosztem śmierci.

Matura 2024 – darmowe próbki notatek i pełny pakiet

• Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce Darmowe materiały.
• Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.
• Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami PDF do matury? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na INSTAGRAMIE.
• Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu.
• Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy.
• To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.

Kamienie na szaniec – zakończenie

Główny wątek powieści koncentruje się na codziennym życiu bohaterów, ich walkach z okupantem, a także na ich osobistych relacjach i przyjaźni. Młodzi bohaterowie decydują się na udział w działaniach konspiracyjnych, ryzykując swoje życie dla walki o wolność swojej ojczyzny. W trakcie narracji autor ukazuje dramatyczne wydarzenia i niebezpieczeństwa, z jakimi zmagali się członkowie podziemia.

Książka jest hołdem dla młodych ludzi, którzy poświęcili swoje życie w walce o wolność Polski. “Kamienie na szaniec” porusza tematykę bohaterstwa, patriotyzmu, lojalności i ofiarności. To wzruszająca opowieść, która budzi szacunek i refleksję nad ceną wolności oraz ceną wyborów podejmowanych w czasie wojny.

Powieść cieszy się dużą popularnością wśród czytelników i jest jednym z najważniejszych dzieł literatury polskiej poświęconych okresowi II wojny światowej.