Jak władza wpływa na człowieka? – pytania jawne matura ustna

Jak władza wpływa na człowieka? Dzisiaj wspólnie odpowiemy sobie na to pytanie jawne w kontekście zbliżającej się coraz większymi krokami matury ustnej.

Władza jest jednym z najbardziej intrygujących motywów literackich, który od wieków fascynuje pisarzy, filozofów i socjologów.

Ujawnia ona głęboko ukryte cechy charakteru bohaterów, ich ambicje, pragnienia, ale i słabości. 

Omówienie wpływu władzy na człowieka, z perspektywy dzieł literackich takich jak Makbet, Balladyna, Mały Książę oraz Antygona, pozwala na głębsze zrozumienie tego tematu.

Jak władza wpływa na człowieka? — pełne pytanie jawne

Jak władza wpływa na człowieka? Omów zagadnienie na podstawie Makbeta Williama Szekspira. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Jak władza wpływa na człowieka? — skąd brać przykłady?

• Makbet (główny bohater)
• Balladyna (główna bohaterka)
• Antygona (władca Kreon)
• Mały Książę (król na planecie)
• Rok 1984 (totalitaryzm niszczący jednostkę)
• Folwark zwierzęcy (władza oparta na strachu)

✅ KUP TERAZ 68 PYTAŃ W PDF + GOTOWE ODPOWIEDZI

Matura ustna — przydatne linki

Zanim zaczniemy opracowywać odpowiedź na pytanie jak władza wpływa na człowieka, chcę przekazać Ci kilka ważnych miejsc, do których warto zajrzeć przed maturą ustną z języka polskiego.

• Lista pytań jawnych na maturę ustną z języka polskiego
• Przykładowe wypowiedzi na 100% – matura ustna
• Opracowane pytania jawne 2025 w PDF

Jak władza wpływa na człowieka? – Makbet

Makbet Szekspira jest tragedią o żądzy władzy i jej destrukcyjnym wpływie na człowieka.

Tytułowy bohater, początkowo szlachetny i odważny wojownik, pod wpływem proroctwa czarownic oraz namów żony, decyduje się na zamordowanie króla Dunkana, by samemu zasiąść na tronie Szkocji.

Ten akt zbrodni uruchamia lawinę kolejnych przestępstw, gdyż Makbet, pragnąc utrzymać władzę, pogrąża się w paranoi i tyrani.

Najbardziej poruszającym przykładem wpływu władzy na psychikę człowieka jest obłąkanie Lady Makbet.

Początkowo to ona jest siłą napędową ambicji Makbeta, lecz w miarę upływu czasu, ciężar winy i świadomość dokonanych czynów prowadzą ją do psychicznego załamania. 

Jej słynne nocne wędrówki (lunatykowanie), podczas których próbuje zmyć niewidzialną plamę krwi z rąk, symbolizują nie tylko poczucie winy, ale i nieuchronne konsekwencje dążenia do władzy za wszelką cenę.

Tragiczny los Lady Makbet i jej męża pokazuje, że władza, zdobyta w wyniku zbrodni i okrucieństwa, prowadzi do upadku.

✅ KUP TERAZ 68 PYTAŃ W PDF + GOTOWE ODPOWIEDZI

Jak władza wpływa na człowieka? – Balladyna

W dramacie Balladyna Juliusza Słowackiego, postać tytułowej bohaterki staje się uosobieniem tragicznych konsekwencji, jakie niesie za sobą bezwzględne dążenie do władzy.

Balladyna, aby osiągnąć swoje cele, nie tylko morduje swoją siostrę Alinę, ale również kontynuuje ścieżkę zbrodni, zlecając np. zabójstwo swojego męża – księcia Kirkora.

Zabójstwo Kostryna jest kluczowym momentem w dramacie, ukazującym stopniową degradację moralną Balladyny i jej pełne determinacji, choć zgubne, zaangażowanie w dążeniu do celu.

Ta kumulacja zbrodni rzuca światło na psychologiczne aspekty władzy i ambicji. Balladyna, osiągając władzę, nie zyskuje spokoju ani szczęścia.

Zlecone zabójstwo Kostryna nie tylko pogłębia dramatyzm sytuacji, ale również podkreśla ironię losu Balladyny – mimo zdobytej władzy, staje się ona więźniem własnych zbrodni, co ostatecznie prowadzi do jej upadku i kary.

Słowacki, poprzez rozbudowanie fabuły o kolejne zbrodnie, ukazuje destrukcyjny wpływ władzy na ludzką psychikę oraz nieuchronność kary za popełnione czyny. 

W Balladynie władza nie jest już pożądanym celem, lecz przekleństwem, które niszczy wszystko, co w człowieku ludzkie i moralne, prowadząc do tragicznego finału — Balladyna sprowadza trzykrotny wyrok śmierci na siebie samą.

✅ KUP TERAZ 68 PYTAŃ W PDF + GOTOWE ODPOWIEDZI

Jak władza wpływa na człowieka? – Antygona

Inną perspektywę na problematykę władzy przedstawia postać Kreona w Antygonie Sofoklesa.

Kreon, będąc u władzy, staje przed trudnym wyborem między prawem państwa a prawem rodzinnym i moralnym. 

Jego decyzja o zakazie pochówku Polinika, brata Antygony, jest próbą utrzymania porządku i autorytetu, ale jednocześnie uwypukla tragiczny aspekt władzy — nieumiejętność słuchania i empatii. 

Kreon, uparcie trzymając się litera prawa, ignoruje głos sumienia i potrzeby serca, co ostatecznie prowadzi do katastrofy.

Jest to przestroga, że władza, pozbawiona ludzkich wartości, staje się tyranią.

✅ KUP TERAZ 68 PYTAŃ W PDF + GOTOWE ODPOWIEDZI

Jak władza wpływa na człowieka? – Mały Książę

W dziele Antoine’a de Saint-Exupéry’ego Mały Książę, postać króla, którego odwiedza tytułowy bohater podczas swojej podróży, jest przedstawiona w sposób symboliczny, ukazując uniwersalne prawdy o władzy i jej naturze. 

Król, rezydujący na jednej z planet, które Mały Książę odwiedza, jest postacią, która uosabia autorytet, lecz w sposób dość absurdalny i komiczny.

Ten samozwańczy władca uważa, że ma władzę nad wszystkim, co widzi, a jego rozkazy są zawsze „rozsądne”, ponieważ wymaga jedynie tego, co jest możliwe do wykonania. 

Przykładem może być jego rozkaz, aby słońce zachodziło, co ma miejsce oczywiście zgodnie z naturalnym rytmem dnia i nocy, niezależnie od jego poleceń.

Ta spotkana postać stanowi refleksję nad iluzoryczną naturą władzy oraz nad tym, jak łatwo jest uwierzyć w jej absolutność, kiedy nie jest ona kwestionowana.

Król, w swej samotności, pragnie być szanowany i posłuchany, jednak jego „panowanie” jest ograniczone do bezludnej planety, co czyni go raczej żałosną niż imponującą postacią. 

Mały Książę, dzięki swej niewinności i prostocie, ujawnia absurdalność i samotność takiego pojmowania władzy.

Spotkanie z królem pokazuje, że prawdziwa władza nie leży w dawaniu rozkazów, ale w zrozumieniu i empatii wobec innych, czego król, zatopiony w swojej własnej wizji władzy, nie jest w stanie pojąć.

Ta część podróży Małego Księcia podkreśla, że autorytet i władza wymagają zrozumienia i szacunku, a nie ślepego posłuszeństwa. 

Przez tę alegoryczną postać, Saint-Exupéry przemyca krytykę wobec autokratycznych rządów i pustki, jaką niosą za sobą próby dominacji bez głębszego zrozumienia natury ludzkiej i potrzeb innych.

✅ KUP TERAZ 68 PYTAŃ W PDF + GOTOWE ODPOWIEDZI

Jak władza wpływa na człowieka? – podsumowanie

Jaki wpływ na człowieka ma sprawowanie przez niego władzy? To pytanie, które od wieków pojawia się w literaturze i skłania do refleksji. Analizując postaci takie jak Makbet, Balladyna, Mały Książę oraz Kreon z Antygony, widzimy, że władza może być zarówno szansą na dokonanie wielkich rzeczy, jak i siłą, która prowadzi do moralnego upadku.

Jak władza wpływa na człowieka? Odpowiedź znajdziemy w tych dziełach, gdzie bohaterowie, choć różnią się charakterami i motywacjami, mają coś wspólnego: władza zmienia ich życie, ich myślenie i sposób działania.

Zacznijmy od Makbeta. Na początku Makbet jest lojalnym rycerzem, który zyskuje szacunek dzięki swoim zasługom na polu bitwy. Jednak przepowiednia wiedźm, obietnica królewskiej władzy, oraz presja Lady Makbet sprawiają, że Makbet podejmuje fatalną decyzję: zabija króla Dunkana.

Władza staje się dla niego obsesją, a kolejne zbrodnie – koniecznością, by utrzymać tron. W miarę jak rośnie jego władza, Makbet traci wszystko inne: moralność, spokój, bliskich, a w końcu samego siebie.

Szekspir wyraźnie pokazuje, że władza bez kontroli prowadzi do obłędu i samotności. Makbet jest przykładem na to, że jeśli człowiek pozwoli, by władza zawładnęła jego sercem i umysłem, stanie się jej ofiarą.

Podobnie dzieje się z Balladyną. Ta bohaterka również dąży do władzy za wszelką cenę – dosłownie, bo ceną jest życie jej siostry Aliny. Wydaje się, że zabicie Aliny to tylko początek. Balladyna szybko wpada w spiralę zbrodni i kłamstw, które mają zapewnić jej tron.

Jednak władza, którą zdobywa, nie przynosi jej szczęścia. Wręcz przeciwnie – staje się ciężarem, który prowadzi ją do zguby. Co więcej, Balladyna nie potrafi zapanować nad własnym sumieniem i decyzjami, a natura, symbol sprawiedliwości, w końcu wydaje na nią wyrok, rażąc ją piorunem.

Słowacki pokazuje, że władza pozbawiona moralności nie jest siłą, ale przekleństwem, które niszczy zarówno człowieka, jak i otaczający go świat.

Zupełnie inny obraz władzy przedstawia Mały Książę. W tej książce Saint-Exupéry pokazuje różne podejścia do sprawowania władzy, często krytykując jej bezsensowne nadużywanie.

Na przykład Król, którego Mały Książę spotyka na jednej z planet, wierzy, że rządzi całym wszechświatem, ale w rzeczywistości jego władza jest iluzoryczna. Mały Książę uczy nas, że władza powinna być służbą, a nie narzędziem dominacji.

To właśnie spojrzenie Księcia – proste i pełne empatii – pokazuje, że prawdziwa władza polega na trosce o innych, a nie na podporządkowywaniu ich swojej woli.

Władza z innej perspektywy zostaje ukazana w postaci Kreona z Antygony Sofoklesa. Kreon, jako władca Teb, początkowo wydaje się rozsądny i sprawiedliwy. Jednak jego przesadna pewność siebie i upór prowadzą do tragedii.

Kreon stawia prawo państwowe ponad moralność i dobro rodziny, przez co traci bliskich, a jego decyzje kończą się katastrofą. Sofokles ostrzega, że władza, jeśli nie jest oparta na mądrości i pokorze, może być źródłem ogromnego cierpienia – zarówno dla władcy, jak i dla jego otoczenia.

Jak władza wpływa na człowieka? Z tych przykładów wynika, że wszystko zależy od tego, jak władza jest wykorzystywana.

Dla jednych staje się obsesją i prowadzi do upadku, jak u Makbeta czy Balladyny, a dla innych może być narzędziem służby, jak sugeruje Mały Książę.

Władza ujawnia prawdziwą naturę człowieka – czy jest gotów dbać o innych, czy myśli tylko o sobie. Te literackie przestrogi pokazują, że sprawowanie władzy wymaga mądrości, pokory i moralności, a ich brak prowadzi do samotności, destrukcji i cierpienia.

✅ KUP TERAZ 68 PYTAŃ W PDF + GOTOWE ODPOWIEDZI

Pytania jawne matura ustna 2025 – gotowe odpowiedzi w PDF!

Matura ustna może budzić wiele stresu, ale na szczęście przygotowałem dla Was opracowane pytania jawne, dopasowane pod wymagania CKE.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Napisz do mnie na instagramie, żeby otrzymać darmowe próbki notatek!

Artykuł zawiera: Jak władza wpływa na człowieka? — opracowanie pytania jawnego na maturę ustną.