Gloria victis — streszczenie, bohaterowie, opracowanie

W dzisiejszym wpisie zrobimy sobie krótką powtórkę z lekktury Gloria victis Elizy Orzeszkowej. Postaram się w sposób dość zrozumiały i luźny przekazać Wam najważniejsze wiadomości na temat lektury, która od niedawna znajduje się w kanonie lektur na maturze. Przerniemy kolejno przed streszczenie, bohaterów i najważniejsze wątki z noweli.

Przed rozpoczęciem czytania zajrzyj też na spis lektur, które są wymagane przez CKE na maturze:

• https://setkazpolaka.pl/lista-lektur-obowiazkowych-matura-2023-i-2024-polski/
• https://setkazpolaka.pl/lista-lektur-obowiazkowych-matura-2025-polski/

To chyba tyle z najważniejszych kwestii – zacznijmy od wprowadzenia do lektury.

Gloria victis — wprowadzenie

Powstanie Styczniowe, które wybuchło w styczniu 1863 roku, było jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Polski. Chociaż zakończyło się klęską, to walczący powstańcy zasłużyli na hołd i pamięć narodu. Eliza Orzeszkowa, jedna z najważniejszych polskich pisarek XIX wieku, uczyniła to w swoim utworze „Gloria Victis”. 

W tej noweli Orzeszkowa przedstawia losy bohaterów powstania styczniowego, ukazując ich odwagę, poświęcenie i walkę o wolność ojczyzny. Niniejszy artykuł jest kompleksowym opracowaniem tej ważnej lektury, w którym przyjrzymy się bohaterom, problematyce poruszonej przez autorkę oraz wartościom przekazywanym przez utwór. Postaram się przekazać Wam wszystko o lekturze w sposób zwięzły i zrozumiały. Także zapraszam do dalszego czytania.

Gloria victis akcja utworu i narracja

Akcja utworu dzieje się na Polesiu Litewskim, wiosną i jesienią w 1863 roku, natomiast niektóre fragmenty powstały około 50 lat później. Gloria victis Elizy Orzeszkowej to nowela.

Narratorami w dziele są leśne drzewa:

• Stary dąb – symbolizuje Traugutta, wodza powstańców, emocjonalnie opisuje męczenników powstańczych oraz samą bitwę.
• Świerk – opowiada o bitwach oddziałów Traugutta i odwadze Tarłowskiego.
• Brzoza – opisuje postać młodego Tarłowskiego.

Gloria victis bohaterowie

W „Gloria Victis” Eliza Orzeszkowa przedstawia nam różnorodne postacie powstańców, które stanowią zróżnicowany obraz uczestników powstania styczniowego.

• Jednym z głównych bohaterów jest Marian Tarłowski, zwany Marysiem. Maryś był najmłodszym uczestnikiem powstania, niedawno skończył dwadzieścia lat. Choć jego wygląd znacznie odbiegał od stereotypowego wizerunku żołnierza — był wątłej budowy, bardziej przypominał dziecko, czy dziewczynę — to charakterem kontrastował z wyglądem. Maryś odznaczał się odwagą i uratował życie dowódcy — Romualdowi Trauguttowi. Mimo wątpliwości i rozterek wewnętrznych Maryś stanął do walki, ponieważ uważał to za swój patriotyczny obowiązek.
• Drugim ważnym bohaterem jest Jagmin, dowódca jazdy. W przeciwieństwie do Marysia Jagmin był potężnym, silnym mężczyzną, dobrze zbudowanym i zaprawionym w boju. Był przykładem idealnego żołnierza i odznaczał się humanizmem. Przywiązał się do rodzeństwa Tarłowskich, a także wspierał Marysia i kochał Anielę, siostrę Marysia. Jagmin, podobnie jak Maryś, miał trudności z akceptacją konieczności zabijania, ale walczył dla większego dobra.
• Kolejną ważną postacią jest Aniela Tarłowska, młodsza siostra Marysia. Aniela była wrażliwą i prawdziwą patriotką. Mimo obaw o brata i ukochanego zdecydowała się wziąć udział w powstaniu. Była gotowa na poświęcenie swojego szczęścia dla dobra ojczyzny. Aniela była również jedyną osobą, która odwiedziła mogiłę powstańców, co świadczy o jej pamięci i oddaniu dla sprawy powstańczej.
• Ostatnią ważną postacią jest Romuald Traugutt, historyczna postać, która odegrała kluczową rolę w powstaniu styczniowym. Traugutt był wzorem idealnego dowódcy — odważnym wojownikiem, który opuścił rodzinę dla walki o wolność ojczyzny. Mimo przewidywań klęski odważył się podjąć odpowiedzialność za swój oddział i nie okazywał słabości i strachu, aby podtrzymywać na duchu swoich żołnierzy. Zasługi i męstwo Traugutta są przedstawione w wyolbrzymiony sposób, a jego zwycięstwa graniczą wręcz z cudem.

Gloria victis plan wydarzeń

1. Wiatr na Polesiu Litewskim. 
2. Opowieści las u o wydarzeniach, które miały tu miejsce.
3. Młodzi wojownicy przybywają do las u pod dowództwem Traugutta. 
4. Przybycie na Polesie rodzeństwa: Anielki i Tarłowskiego. 
5. Marsz do Lasów Horeckich – Anielka prosi Jagmina (tego silnego), żeby czuwał nad jej bratem, a on całuje ją w rękę. 
6. Walki i powrót do obozu, dowódca dziękuje Tarłowskiemu za ocalenie życia. 
7. Mobilizacja do walki. 
8. Tarłowski zostaje ciężko ranny, ale dociera z Jagminem do szpitala polowego (namiotu). Jednak wrogowie (Rosjanie) atakują szpital polowy i go dewastują. 
9. Umierają wszyscy „pacjenci”. 
10. Tarłowski przed śmiercią daje Jagminowi chustkę, żeby oddał ją jego siostrze, ale Jagmin również ginie trafiony kulą. 
11. Las denerwuje się, że żadna osoba nie pamięta o mogile. 
12. Opowieść dęb u o tym, że Aniela tylko raz przyszła na grób. 
13. Hasło: vae victis, które wypowiada las, ale wiatr zapowiada zwycięstwa i odpowiada GLORIA VICTIS, tzn. chwała zwyciężonym 

Gloria victis streszczenie

Na Polesiu litewskim pojawia się wiatr, który słucha opowiadań wody, drzew. Las opowiada o wydarzeniach, których był świadkiem. W pewnym momencie powiew wiatr u pojawia się nad Kanałem Królewskim. 

Stary dąb rozpoczyna opowieść o grupie kilkuset ludzi, którzy rozłożyli i obóz. Była to grupa Romu alda Traugutta, który poświęcił swoje życie rodzinne dla walki o wolność. 

Wśród powstańców znajdował się Jagmin, mężczyzna o sylwetce Herkulesa i twarzy Scypiona. 

Pojawia się także Maryś Tarłowski — bardzo drobny młodzieniec, wątły. Miał siostrę Anielę. 

Następnie rolę narratora przejmuje świerk, najwyższe drzewo w całym lesie. Opowiada o walkach toczonych przez powstańców. Dowiadujemy się, że podczas walk Tarłowski u ratował życie Trauguttowi. Jednak sam Maryś myślał o tym, że nie jest stworzony do walki, ale do szerzenia oświaty i oddawania się nauce. 

Teraz pałeczkę narratora otrzymuje stary dąb, który wspomina krwawe walki z Rosjanami. Powstańcy dzielnie odpierali ataki, mimo przewagi liczebnej wroga. 

W pewnym momencie walk Tarłowski zostaje trafiony w ramię. Współtowarzysze przenoszą młodzieńca do namiot u (coś w styl u szpitala polowego). Po jakimś czasie namiot atakują Rosjanie i brutalnie mordują zgromadzonych w nim powstańców, w tym Tarłowskiego. 

Na ratunek rzucił się Jagmin, lecz on także został zabity przez postrzał kulą. 

Przyroda wzrusza się losem powstańców. Dzwonki liliowe opowiadają o krzyżyk u w lesie, który przyniosła tam Aniela. Położyła się na mogile i płakała. 

Wiatr nagle się zerwał, leciał nad lasem i niósł okrzyk „Gloria victis!”.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Problematyka Gloria victis poruszana przez Elizę Orzeszkową

„Gloria Victis” nie tylko ukazuje bohaterów powstania styczniowego, ale porusza również szereg ważnych problemów. Jednym z głównych tematów jest poświęcenie dla ojczyzny i walka o wolność. Bohaterowie utworu, mimo trudności i rozterek, decydują się wziąć udział w powstaniu, ponieważ uważają to za swój obowiązek wobec narodu. Orzeszkowa poprzez te postacie przekazuje wartość patriotyzmu i oddania dla sprawy narodowej.

Kolejnym ważnym tematem jest konflikt wewnętrzny bohaterów. Zarówno Maryś, jak i Jagmin mają wątpliwości i obawy związane z koniecznością zabijania. Mimo to decydują się walczyć dla dobra większego. Orzeszkowa ukazuje, że prawdziwy bohater nie musi być pozbawiony wątpliwości, ale musi mieć odwagę, aby stawić czoła przeciwnościom.

Autor porusza także temat męczeństwa i ofiary. Romuald Traugutt, opisany jako męczennik za wolność, rezygnuje z życia rodzinnego i podejmuje walkę dla ojczyzny. Jego postać symbolizuje oddanie i poświęcenie dla sprawy narodowej.

Warto wiedzieć

Eliza Orzeszkowa, autorka „Gloria Victis”, była ważną postacią w polskiej literaturze XIX wieku. Jej prace poruszały szereg różnorodnych tematów, od problemów społecznych po historię narodową. Orzeszkowa była aktywna w życiu społeczno-politycznym i angażowała się w działania na rzecz niepodległości Polski.

„Gloria Victis” jest jednym z najważniejszych utworów Orzeszkowej. W swojej noweli autorka ukazuje bohaterów powstania styczniowego, ich odwagę, poświęcenie i walkę o wolność ojczyzny. Utwór przypomina o ważnych wydarzeniach w historii Polski i hołduje tym, którzy oddali życie za sprawę narodową.

Podsumowanie

„Gloria Victis” Elizy Orzeszkowej to ważna lektura, która ukazuje bohaterów powstania styczniowego. Powstańcy, mimo przeciwności losu, zdecydowali się walczyć o wolność ojczyzny. Utwór porusza szereg ważnych tematów, takich jak poświęcenie, konflikt wewnętrzny i męczeństwo. 

Orzeszkowa przekazuje wartości patriotyzmu i oddania dla sprawy narodowej, a jej prace stanowią ważny element polskiej literatury XIX wieku. Dzięki „Gloria Victis” pamięć o powstaniu styczniowym jest wciąż żywa i hołduje się tym, którzy oddali życie dla wolności Polski.

Gloria victis opracowanie:

• Nowela dotyczy tematyki patriotycznej. Sama autorka brała u dział w powstaniu styczniowym — w swoim domowym majątku ukrywała Romu alda Traugutta.
• Dzieło wchodzi w skład u tworów wydanych w 1910 roku.
• Można powiedzieć, że Gloria victis to zbiór przemyśleń Orzeszkowej związanych właśnie z powstaniem i zrywem wyzwoleńczym.
• Lektura to hołd dla powstańców, którzy oddal i życie za kraj. Mamy t u taj także zastosowaną gloryfikację powstania styczniowego.
• Nie występuje zbyt wielu bohaterów, utwór jest krótki i zwięzły, pozbawiony zbędnych opisów.
• Nowela dotyka tematyki patriotycznej opartej na powstaniu styczniowym. 
• Dzieło ma kompozycję klamrową. Narrację prowadzą drzewa w lesie. 
• Orzeszkowa idealizuje patriotów, którzy walczyli w obronie ojczyzny. Są oni wywyższeni, porównywani do mitologicznych postaci (np. Herkulesa). 
• Mogiła stanowi symbol niezłomności powstańców, oddania ojczyźnie

Matura 2024 – darmowe próbki notatek i pełny pakiet

Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce “Darmowe materiały”. Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.

Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu. Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy. To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.

Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami do matury z polskiego? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na https://www.instagram.com/setkazpolaka/.

Tam codziennie wrzucam także content lekko humorystyczny, żeby rozluźnić trochę szkolne napięcie. Dowiesz się na Instagramie o wszystkich najnowszych zmianach CKE i informacjach na temat moich materiałów.

Artykuł zawiera: gloria victis, gloria victis streszczenie, gloria victis bohaterowie, gloria victis opracowanie