Dobro i zło – ich pochodzenie i miejsce w świecie – pytania jawne matura 2024

Dobro i zło to stały motyw w kulturze, pewnie kojarzycie ten element z bajek – gdy na jednym ramieniu bohatera siedzi diabełek, a na drugim aniołek i podpowiadają postaci, co ma robić.

I właśnie z takim pozytywnym obrazem i skojrzeniem trzeba podejść do tego pytania na maturze ustnej!

Zapraszam do przykładowego rozwiązania zadania jawnego: Dobro i zło – ich pochodzenie i miejsce w świecie.

Dobro i zło – ich pochodzenie i miejsce w świecie – pełna treść

Dobro i zło – ich pochodzenie i miejsce w świecie. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Księgi Rodzaju. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Dobro i zło – ich pochodzenie i miejsce w świecie – przydatne linki na maturę ustną

• Lista pytań jawnych na maturę ustną z języka polskiego
• Przykładowe wypowiedzi na 100% – matura ustna

Zanim przejdziemy do przykładowego opracowania pytania na maturę ustną, chciałbym najpierw przedstawić Ci krótko, najważniejsze informacje na temat Księgi Rodzaju, do której trzeba będzie się odnieść na maturze.

Księga Rodzaju – wprowadzenie

• Pierwsza księga biblijna zwana również Genesis, opisuje stworzenie świata i człowieka przez Boga, zabójstwo Abla przez Kaina oraz historię Abrahama.
• Bóg jest przedstawiony jako Stwórca i architekt świata, który stwarza z niczego świat poprzez swoje Święte Słowo.
• Pomimo swojej wielkości, Stwórca daję ludziom wolną wolę.

Miejsce i czas akcji:

• Bliski Wschód (obecny Izrael, Egipt, Iran, Irak). Czas to około 1650 p.n.e. – 2000 p.n.e.

Bohaterowie Księgi Rodzaju:

• Adam, Ewa – pierwsi ludzie, Ewa została stworzona z żebra Adama, niestety skuszona przez węża (szatana) zjadła owoc z drzewa poznania dobra i zła, który był zakazany. W skutek czego Bóg wypędza człowieka z raju i przepowiada mu trudne życie pełne bólu i cierpienia.
• Kain, Abel – synowie Adama i Ewy, Kain zabija brata z zazdrości. Jako karę Bóg naznacza go znamieniem, aby każdy go mógł rozpoznać jako zabójcę (związek frazeologiczny – piętno/znamię kainowe).
• Noe – jedyny prawy człowiek na Ziemi, która była przepełniona rozpustą, ludzie zapomnieli o Bogu. Stwórca każe Noemu zbudować Arkę zabrać na nią całą swoją rodzinę oraz po jednej parze z każdego gatunku zwierząt. Gdy Arka była skończona, Bóg zesłał potop, deszcz padał 40 dni. Po tym czasie wody zaczęły opadać i Bóg zawarł przymierze z Noem, że nigdy już nie ukarze ludzi potopem.
• Abraham, z żoną Sarą – pierwszy patriarcha hebrajski, początkowo mieszkał w Ur Chaldejskim, ale z woli bożej, razem z całą rodziną przeprowadził się do Kanaan. Gdy Abraham miał 99 lat, Bóg obiecał mu liczne potomstwo. Rok później jego żona Sara urodziła mu syna Izaaka. Kilka lat później Bóg wystawił Abrahama na próbę i kazał mu zabić swojego jedynego syna, gdy patriarcha sięgnął już po nóż, objawił mu się Anioł i pobłogosławił Abrahama za jego wierność i postawienie Boga wyżej nawet niż własnego potomka.
• Lot, żona Lota – mieszkali w Sodomie, która była miastem rozpusty i niegodziwości oraz odwróciła się od Boga. Sodoma i Gomora miały zostać ocalone, jeśli znalazłoby się 10 sprawiedliwych mieszkańców, jednak jedynym prawym człowiekiem był Lot. Dlatego Bóg chciał go ocalić i kazał mu uciec z miasta wraz z rodziną. Podczas ucieczki Bóg zakazał im oglądania się za siebie, niestety żona Lota złamała zakaz, na skutek czego została zamieniona w słup soli. Natomiast Sodoma i Gomora doszczętnie spłonęła.
• Izaak, żona Rebeka – syn Abrahama i Sary.
• Jakub, Ezaw – bliźniacy, dzieci Izaaka i Sary, Ezaw urodził się pierwszy, więc był pierworodnym. Pewnego dnia po polowaniu Ezaw wrócił bardzo głodny i poprosił Jakuba, aby dał mu coś do jedzenia. Jakub zaoferował mu miskę soczewicy w zamian za pierworództwo brata, na co Ezaw się zgodził.
• Rachela, Lea – siostry i żony Jakuba.
• Józef z 12 braćmi (od nich 12 pokoleń Izraela) – najmłodszy syn Jakuba i Racheli, znienawidzony przez swoich braci, którzy sprzedali go w niewolę do Egiptu. W Egipcie Józef stał się zarządcą całego kraju (przez swoje prorockie interpretacje snów). Uchronił także Egipt przed głodem podczas suszy, zbierając wcześniej odpowiednie zapasy.

Dobro i zło – ich pochodzenie i miejsce w świecie – wstęp i teza

• W lekturach motyw dobra i zła ukazuje się jako złożony obszar, obejmujący zarówno decyzje jednostkowe, jak i konflikty społeczne.
• Często pozwala to na refleksję nad moralnością, etyką oraz wartościami obecnymi w danej epoce czy społeczeństwie.
• Dobro i zło to fundamentalne pojęcia, które od dawna zajmują ludzkie myśli i kultury na całym świecie.
• W kontekście Księgi Rodzaju, która jest częścią Biblii, można prześledzić pewne narracje i opowieści, które dotykają tych kwestii.
• Pierwsza księga Starego Testamentu przedstawia czytelnikom moment powstania zła na świecie.
• Motyw ten był poruszany także w późniejszych dziełach literackich, chociażby w książce Adama Mickiewicza pt. Konrad Wallenrod.

Dobro i zło – ich pochodzenie i miejsce w świecie – odwołanie do Księgi Rodzaju

• Historia stworzenia – pierwsze rozdziały Księgi Rodzaju opisują stworzenie świata przez Boga. W tym kontekście dobro pojawia się w samym akcie stworzenia, gdzie Bóg widzi swoje dzieła i uznaje je za dobre. Jednak zło wkracza do świata poprzez wystąpienie grzechu pierworodnego Adama i Ewy, którzy zlekceważyli nakaz Boga, co przyniosło ludzkości grzech i cierpienie.
• Historia Kaina i Abla – opowieść o Kainie i Ablu przedstawia konflikt między dobrem a złem, który prowadzi do pierwszego morderstwa. Kain zabija swojego brata Abla z zazdrości, gdyż Bóg bardziej przyjął ofiarę Abla niż Kaina. To zdarzenie ilustruje, jak zazdrość i nieprawość mogą prowadzić do złych czynów.
• Opowieść o potopie – opowieści o potopie, Bóg zatopił świat ze względu na rozprzestrzeniające się zło i grzechy ludzkości. Jednak zostawia Noego i jego rodzinę jako jedynych, co symbolizuje Bożą troskę o prawych i odrzucenie zła.
• Historia wieży Babel – ludzie zdecydowali się zbudować wieżę Babel, aby osiągnąć niebiańską chwałę. Jednak ich próba zbuntowania się przeciwko Bogu i dążenie do niezależności jest uznane za złe, co prowadzi do rozproszenia ludzkości i powstania różnych języków.
• Historia Abrahama i jego potomstwa – Bóg wybiera Abrahama i obiecuje mu liczne potomstwo (jak gwiazdy na niebie). Poprzez historię Abrahama i jego potomstwa widzimy Bożą opiekę nad ludźmi prawymi, ale także konsekwencje zła, takie jak opresja, niewola.

Dobro i zło – ich pochodzenie i miejsce w świecie – odwołanie do wybranego kontekstu

• Kultowym przykładem obrazującym pochodzenie dobra i zła oraz ich miejsca w świecie jest dzieło Adama Mickiewicza.
• Lektura Konrad Wallenrod stanowi rozważanie nad dylematem: czy można działać według zasady, że cel uświęca środki.
• Konrad posługuje się podstępem, by obronić swoją prawdziwą ojczyznę (Litwę).
• Działa nieetycznie, ale dla dobra i sprawiedliwości.
• Jednak ocena moralna czynów bohatera pozostaje do oceny każdemu z czytelników.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Dobro i zło – ich pochodzenie i miejsce w świecie – inne przykłady kontekstów

Motyw dobra i zła jest często obecny w polskich lekturach szkolnych, które stanowią ważny element edukacji literackiej. Poniżej przedstawiam kilka przykładów lektur, w których ten motyw odgrywa istotną rolę:

1. Pan Tadeusz – Adam Mickiewicz. W epopei narodowej Mickiewicza pojawia się konflikt między Polakami a Rosjanami, a także wewnętrzne rozdarcie polskiego społeczeństwa. Postacie takie jak Hrabia, Telimena czy Wołodyjowski reprezentują różne wartości moralne, a ich decyzje wpisują się w kontekst walki o dobro i sprawiedliwość.
2. Zemsta – Aleksander Fredro. Komedia Fredry to historia miłości, zemsty i pojednania. Wątki komediowe i tragikomiczne ukazują różne aspekty ludzkiej natury, od dobra i uczciwości do chciwości i zemsty.
3. Krzyżacy – Henryk Sienkiewicz. W tej powieści historycznej Sienkiewicza mamy do czynienia z walką między Polską a zakonem krzyżackim. Bohaterowie, tacy jak Zbyszko z Bogdańca czy Jurand ze Spychowa, muszą podjąć decyzje moralne w obliczu konfliktu, co podkreśla motyw dobra i zła.
4. Wesele – Stanisław Wyspiański. W dramacie Wyspiańskiego ukazane są rozmaite postawy społeczne i indywidualne, prezentujące konflikty ideowe i moralne. Rola Wernyhory jako proroka wprowadza motyw przewidywania przyszłości i konsekwencji działań ludzkich.
5. Lalka – Bolesław Prus. Powieść ta przedstawia społeczeństwo XIX-wiecznej Warszawy i ukazuje konflikty między tradycją a postępem, moralnością a chciwością. Stanisław Wokulski, główny bohater, podejmuje decyzje, które są poddane ocenie moralnej (próba samobójcza), ale też pomaga i działa charytatywnie, co podkreśla motyw dobra i zła.
6. Balladyna – Juliusz Słowacki. W dramacie Słowackiego mamy do czynienia z motywem władzy i chęcią osiągnięcia celu za wszelką cenę. Balladyna podejmuje złe decyzje, co prowadzi do tragedii. Dramat ukazuje, jak dążenie do władzy może prowadzić do upadku moralnego.

Dobro i zło ich pochodzenie i miejsce w świecie – podsumowanie

• Pochodzenie dobra i zła w świecie jest złożonym zagadnieniem, które przewija się przez wieki i odzwierciedla się w różnych aspektach kultury.
• Przykłady takie jak historia Adama i Ewy ukazują, jak wybory jednostki mają wpływ na losy całej ludzkości. Zerwanie przymierza z Bogiem przez pierwszych ludzi i upadek z raju stanowią symboliczną opowieść o konsekwencjach moralnych wyborów.
• Podobnie, w literaturze, jak w przypadku Konrada Wallenroda, widzimy bohatera stojącego przed trudnym dylematem moralnym i ciężkim wyborem. To, czy zniszczyć Krzyżaków od środka, staje się symbolem walki między dobrem, a złem oraz koniecznością podjęcia trudnych decyzji w obliczu niesprawiedliwości i akcie zemsty.
• W rezultacie widzimy, że temat pochodzenia dobra i zła jest wszechobecny w ludzkiej historii i kulturze.
• To nie tylko abstrakcyjna koncepcja filozoficzna, ale również realny element życia codziennego, który kształtuje nasze wybory, postawy i społeczne interakcje.
• Warto zatem zastanowić się nad własnymi wartościami i decyzjami, aby kontynuować dążenie do dobra i unikać pokus zła.

Matura 2024 – darmowe próbki notatek i pełny pakiet

• Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce Darmowe materiały.
• Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.
• Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami PDF do matury? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na INSTAGRAMIE.
• Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu.
• Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy.
• To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.

Artykuł zawiera przykładowe opracowanie pytania jawnego na maturę ustną: Dobro i zło – ich pochodzenie i miejsce w świecie