Człowiek wobec przeznaczenia — pytania jawne matura ustna

Ile tak naprawdę znaczy człowiek wobec przeznaczenia? Czy da się uciec przed losem? A może jesteśmy od początku skazani na porażkę? Dzisiaj rozważymy sobie te wszystkie pytania w kontekście zbliżającej się matury ustnej z języka polskiego.

W literaturze często spotykamy bohaterów, którzy stają przed nieuniknionym losem, walcząc z przeznaczeniem, które okazuje się silniejsze od ich woli. Mimo ogromnych wysiłków i największych chęci, nie są w stanie uniknąć swojego przeznaczenia, co prowadzi do tragicznych konsekwencji. 

W tym artykule przyjrzymy się, jak różni bohaterowie literaccy mierzyli się z losem, analizując przykłady z tragedii Antygona Sofoklesa, Makbeta i Hamleta Williama Szekspira, Romeo i Julii tego samego autora oraz Balladyny Juliusza Słowackiego.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Człowiek wobec przeznaczenia – pełne pytanie jawne

 Człowiek wobec przeznaczenia. Omów zagadnienie na podstawie Antygony Sofoklesa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Człowiek wobec przeznaczenia — skąd brać konteksty?

• Antygona
• Hamlet
• Makbet
• Romeo i Julia
• Balladyna

Matura ustna — przydatne linki

Zanim zaczniemy analizować jaką rolę ma człowiek wobec przeznaczenia, chcę przekazać Ci kilka ważnych miejsc, do których warto zajrzeć przed maturą ustną z języka polskiego.

• Lista pytań jawnych na maturę ustną z języka polskiego
• Przykładowe wypowiedzi na 100% – matura ustna

Człowiek wobec przeznaczenia — Antygona (Sofokles)

Antygona Sofoklesa jest jednym z najważniejszych utworów dramatycznych starożytnej Grecji, który w pełni ukazuje:

• konflikt między jednostką a losem
• nieuchronność przeznaczenia
• moralne dylematy, przed jakimi stają bohaterowie. 

Tragiczna historia Antygony, córki Edypa i Jokasty, staje się symbolem walki z nieubłaganym losem oraz siłami, które przekraczają ludzką kontrolę.

Akcja tragedii rozpoczyna się po wojnie, w której zginęli bracia Antygony – Eteokles i Polinejkes. Kreon, nowy król Teb i wuj Antygony, ogłasza dekret zabraniający pochówku Polinejkesa, który walczył przeciwko miastu. Dla Greków odmowa pochówku była jednym z najcięższych przewinień, oznaczającym potępienie duszy zmarłego na wieczne potępienie. Antygona, kierując się lojalnością wobec rodziny oraz nakazami boskimi, decyduje się złamać zakaz Kreona i pochować brata.

Antygona staje przed dylematem moralnym: czy posłuchać rozkazu króla i pozostawić ciało brata niepochowane, czy też złamać prawo i wypełnić obowiązki religijne wobec rodziny. Wybiera drugą opcję, co pokazuje jej nieugiętość i lojalność wobec wyższych, boskich praw. Jej decyzja jest aktem odwagi, ale także świadomego narażenia się na konsekwencje.

Kreon, dowiedziawszy się o czynie Antygony, pozostaje nieugięty i skazuje ją na śmierć przez zamurowanie żywcem w grobowcu. Mimo prób perswazji ze strony Haemona, syna Kreona i narzeczonego Antygony, oraz Tejrezjasza, ślepego wieszcza, Kreon nie zmienia swojej decyzji. Jego upór i dążenie do utrzymania władzy za wszelką cenę prowadzą do tragedii.

Antygona, uwięziona w grobowcu, odbiera sobie życie. Jej śmierć pociąga za sobą kolejne tragedie: Hajmon, nie mogąc znieść straty ukochanej, również odbiera sobie życie, a jego matka, Eurydyka, w rozpaczy po stracie syna, także popełnia samobójstwo. Kreon, który pozostaje sam, zdaje sobie sprawę z ogromu swojej tragedii, lecz jest już za późno na zmiany.

Tragedia Antygony ukazuje, jak nieuchronny może być los, a także jak trudne są wybory moralne, przed którymi stają ludzie. Antygona symbolizuje niezłomność wobec boskich praw i lojalność wobec rodziny, nawet kosztem własnego życia. Kreon, reprezentujący ludzką władzę i prawo, staje się symbolem uporu i pychy, które prowadzą do zguby.

Sofokles przez postać Antygony i wydarzenia w tragedii ukazuje, że pewne siły są poza ludzką kontrolą, a próba ich ignorowania lub przeciwdziałania im może prowadzić do katastrofy. Przeznaczenie, reprezentowane przez boskie prawa i przepowiednie, jest nieuniknione, a losy bohaterów są przykładem tego, jak trudne może być pogodzenie się z nieubłaganym losem.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Człowiek wobec przeznaczenia — Hamlet i Makbet (Szekspir)

William Szekspir w swoich dramatach Makbet i Hamlet przedstawia bohaterów, którzy również stają przed nieuchronnym losem, jednak ich walka z przeznaczeniem ma różne podłoże.

W „Makbecie” tytułowy bohater, pod wpływem przepowiedni wiedźm, postanawia przejąć władzę królewską, nie zważając na moralne konsekwencje swoich czynów. Makbet, początkowo honorowy wojownik, staje się bezwzględnym mordercą, który zabija króla Duncana i innych, aby utrzymać władzę. 

Jego ambicje i dążenie do władzy prowadzą go do obłędu i w końcu do śmierci. Los Makbeta jest przesądzony – przepowiednie wiedźm, które go skłoniły do działania, okazują się nieuchronne, a jego upadek staje się nieunikniony.

Makbet to dramat o ambicji, władzy i konsekwencjach złych decyzji, które prowadzą bohatera do tragicznego końca. Przeznaczenie, zapowiedziane przez wiedźmy, staje się rzeczywistością, której Makbet nie może uniknąć.

Z kolei „Hamlet” to opowieść o młodym księciu duńskim, który zmaga się z przeznaczeniem po śmierci swojego ojca. Duch ojca ukazuje się Hamletowi, żądając zemsty na jego mordercy, którym okazuje się nowy król, a jednocześnie wuj Hamleta – Klaudiusz. Hamlet, rozdarty między obowiązkiem a wątpliwościami, podejmuje walkę z losem, próbując dokonać zemsty.

Jego działania, pełne zwątpienia i opóźnień, prowadzą do tragicznych konsekwencji – śmierci wielu osób, w tym samego Hamleta. 

Jego przeznaczenie, podobnie jak u Makbeta, jest nieuniknione. Pomimo prób zmiany biegu wydarzeń, Hamlet nie może uniknąć swojego losu, który kończy się tragicznie.

Człowiek wobec przeznaczenia — Romeo i Julia (Szekspir)

Macie już trochę dość Szekspira po dwóch powyższych przykładach? To lecimy dalej… William Szekspir w swojej tragedii Romeo i Julia przedstawia jedną z najsłynniejszych historii miłosnych w literaturze, która ukazuje, jak potężne i zarazem bezsilne może być uczucie wobec przeznaczenia. 

Historia tych młodych kochanków, których miłość zostaje skazana na klęskę przez rodzinne waśnie i nieuchronność losu, stała się symbolem tragicznej miłości, która nie może zwyciężyć przeznaczenia.

Dramat „Romeo i Julia” rozpoczyna się w Weronie, gdzie dwie potężne rodziny – Monteki i Kapuleti – są w ciągłym konflikcie. Ich waśń jest tak głęboka, że każda próba pojednania wydaje się niemożliwa. W takim właśnie środowisku rodzi się uczucie między Romeem i Julią — córką Kapuletich. Ich miłość, choć czysta i silna, z góry skazana jest na potępienie przez otaczającą ich nienawiść.

Mimo że należą do zwaśnionych rodzin, Romeo i Julia zakochują się w sobie od pierwszego wejrzenia. Ich uczucie rozwija się w tajemnicy, a oni sami starają się znaleźć sposób na bycie razem mimo przeciwności losu. Pobierają się potajemnie, wierząc, że ich miłość ma moc przezwyciężenia wszelkich przeszkód.

Niestety, los okazuje się bezwzględny. Seria niefortunnych zdarzeń, nieporozumień i przypadków prowadzi do tragicznego finału. Po pojedynku, w którym Romeo zabija Tybalta, kuzyna Julii, zostaje skazany na wygnanie. Julia, zdesperowana i szukająca sposobu na uniknięcie małżeństwa z Parysem, zgadza się na ryzykowny plan księdza Laurentego, który polega na wypiciu mikstury pozorującej śmierć.

Niestety, plan nie udaje się zgodnie z oczekiwaniami. Romeo, nieświadomy mistyfikacji, dowiaduje się o śmierci Julii i, przepełniony rozpaczą, wraca do Werony. W krypcie Kapuletich, widząc rzekomo martwą ukochaną, popełnia samobójstwo, wypijając truciznę. Gdy Julia budzi się i widzi martwego Romea, również odbiera sobie życie, przebijając się sztyletem.

Historia Romea i Julii pokazuje, jak przeznaczenie może być nieubłagane, a los – bezlitosny. Ich miłość, mimo że szczera i pełna oddania, nie jest w stanie pokonać sił zewnętrznych, które ją niszczą. Rodzinne waśnie, przypadkowe wydarzenia i fatalne decyzje prowadzą do nieuniknionego tragicznego zakończenia.

Tragedia Szekspira jest nie tylko historią miłosną, ale także głęboką refleksją nad naturą przeznaczenia i losu. Miłość Romea i Julii, choć piękna i wzniosła, okazuje się bezsilna wobec sił, które są poza ich kontrolą. Ich śmierć staje się symbolem nie tylko tragicznej miłości, ale również potężnych sił losu, które mogą kształtować ludzkie życie w sposób nieprzewidywalny i często okrutny.

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Człowiek wobec przeznaczenia — Balladyna (Słowacki)

„Balladyna” Juliusza Słowackiego to dramat, który ukazuje, jak zbrodnie i dążenie do władzy prowadzą bohaterów do nieuchronnej kary. Tytułowa bohaterka, Balladyna, pragnie zdobyć władzę i bogactwo, nie zważając na moralne konsekwencje swoich czynów. 

Aby osiągnąć cel, posuwa się do zbrodni – zabija swoją siostrę Alinę podczas konkursu w zbieraniu malin, a następnie popełnia kolejne zbrodnie, aby utrzymać swoją pozycję i zdobyć koronę

Balladyna, początkowo zwykła dziewczyna, staje się bezwzględną morderczynią, której ambicje prowadzą do coraz większego upadku moralnego. W końcu, mimo wszystkich starań, by ukryć swoje zbrodnie, przeznaczenie dosięga Balladynę. Zostaje osądzona i skazana przez siły nadprzyrodzone, a jej życie kończy się tragicznie (ściąga wyrok na samą siebie).

Los Balladyny, podobnie jak losy innych bohaterów literackich, jest nieunikniony. Jej czyny, motywowane chęcią zdobycia władzy, prowadzą do zguby, a przeznaczenie okazuje się silniejsze od jej woli i ambicji.

Człowiek wobec przeznaczenia — wnioski

Literatura pełna jest postaci, które stają w obliczu nieuchronnego losu, próbując go zmienić, lecz ostatecznie przegrywając w tej walce. Każda z analizowanych tragedii – „Antygona” Sofoklesa, „Makbet” i „Hamlet” Williama Szekspira, „Romeo i Julia” tego samego autora oraz „Balladyna” Juliusza Słowackiego – pokazuje, jak silne mogą być siły przeznaczenia i jak trudno jest z nimi walczyć.

Antygona Sofoklesa ukazuje bohaterkę, która mimo swojej niezłomnej postawy wobec boskich praw i tradycji, nie może uniknąć tragicznego losu. Jej decyzja o pochowaniu brata wbrew rozkazom króla prowadzi do serii wydarzeń, które kończą się jej śmiercią oraz tragedią jej bliskich. Antygona reprezentuje moralną siłę, która jednak nie jest w stanie pokonać nieuchronności losu.

W dramatach Szekspira, zarówno w Makbecie, jak i Hamlecie, bohaterowie przeżywają dramaty związane z przeznaczeniem. Makbet, owładnięty ambicją i pragnieniem władzy, dokonuje serii zbrodni, które prowadzą go do obłędu i ostatecznej zguby. Jego los jest przykładem, jak ambicje mogą prowadzić do nieuchronnego upadku. 

Z kolei Hamlet, zmuszony do zemsty przez ducha swojego ojca, jest rozdzierany przez moralne dylematy i wątpliwości. Jego niezdolność do szybkiego działania oraz złożone intrygi dworskie prowadzą do tragicznego finału. W obu przypadkach przeznaczenie okazuje się nieuniknione.

„Romeo i Julia” to tragedia, która pokazuje, jak miłość może być bezsilna wobec rodzinnej nienawiści i nieuchronności losu. Młodzi kochankowie, mimo swojego uczucia i prób ucieczki od wrogości między ich rodzinami, nie są w stanie uniknąć tragicznego końca. Ich losy są przykładem, jak przeznaczenie może zniweczyć nawet najczystsze intencje i największe uczucia (natomiast jedno warto zaznaczyć — rodziny na końcu się pojednały).

„Balladyna” Juliusza Słowackiego to dramat o władzy, zbrodni i nieuchronnej karze (prawie jak w Zbrodni i karze — tak wiem, bardzo zabawne). Balladyna, dążąc do władzy, dokonuje serii zbrodni, które ostatecznie prowadzą do jej zguby. Jej los jest przestrogą przed zgubnymi skutkami ambicji i moralnego upadku. Przeznaczenie w postaci nieuchronnej kary za jej czyny pokazuje, że zło nie może pozostać bezkarne.

Każdy z tych dramatów ukazuje różne aspekty ludzkiej walki z przeznaczeniem: 

• Antygona walczy o moralność i boskie prawa, Makbet o władzę, Hamlet o sprawiedliwość, Romeo i Julia o miłość, a Balladyna o koronę. 
• Mimo różnorodności motywacji i działań, ich losy łączy nieuchronność przeznaczenia. 
• Literatura pokazuje, że przeznaczenie, często pojmowane jako nieunikniona siła, może przybrać różne formy – boskich praw, proroczych przepowiedni, rodzinnych konfliktów czy moralnych konsekwencji – ale zawsze prowadzi do nieuniknionych konsekwencji.
• Bohaterowie literaccy, mimo największych starań i chęci zmiany swojego losu, nie są w stanie uniknąć przeznaczenia. Ich tragiczne końce przypominają nam, że pewne siły i wydarzenia w życiu są poza naszą kontrolą, a walka z nimi, choć czasem konieczna, może prowadzić do nieuchronnej zguby. 

ODBIERZ DARMOWE PRÓBKI NOTATEK PDF DO MATURY Z JĘZYKA POLSKIEGO JUŻ TERAZ!

Matura język polski — darmowe próbki notatek i pełny pakiet

Z wielką przyjemnością zachęcam wszystkich zainteresowanych do pobrania zupełnie darmowych próbek notatek do matury z języka polskiego dostępnych na naszej stronie w zakładce Darmowe materiały.

Nasze opracowania są starannie przygotowane i stanowią doskonałe narzędzie do przygotowań przed egzaminem maturalnym.

Chcesz otrzymać darmowy dysk z ponad 30 plikami PDF do matury? – podbijaj śmiało w wiadomości prywatnej na INSTAGRAMIE.

Dla tych, którzy są zdecydowani i chcą mieć pełen dostęp do naszych materiałów, serdecznie zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu.

Tam można nabyć pełne opracowania i kompleksowe notatki do matury z polskiego PDF, a cena za jedno opracowanie wynosi zaledwie około 60 groszy.

To wyjątkowo korzystna oferta, która umożliwia zdobycie cennych materiałów edukacyjnych za niewielką opłatą.

Artykuł zawiera: Człowiek wobec przeznaczenia. Omów zagadnienie na podstawie Antygony Sofoklesa – opracowane pytanie jawne na maturę ustną.